مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

برج سامن ـ ملایر

این برج خشتی و گلی، در محلّه چال خانقلی در شهر سامن قرار دارد و قدمت آن به حدود سال 700 هـ . ق می‌رسد.
قطر پایه‌های برج در حدود 15 متر است. ارتفاع این برج چهار طبقه بود، که در زمان جنگ جهانی اوّل در حمله روس‌ها، طبقه بالایی آن با توپ تخریب شد.

  • ۱۳۰۳

بنای یادبود سیّد جمال الدّین اسدآبادی ـ اسدآباد

بنای یادبود سیّد جمال الدّین اسدآبادی در محلّه سیّدان شهر اسدآباد و در کنار امامزاده سیّدان واقع گردیده است و تعدادی از افراد خانواده این عالم بزرگ در کنار این امامزاده که در گذشته گورستان قدیمی شهر بوده است مدفون می‌باشند.

بنای اصلی و قدیمی زادگاه سیّد جمال دارای پلاک ثبتی به شماره 855 بود که توسّط اداره کل ارشاد اسلامی تخریب گردید و به جای آن بنای کنونی که به عنوان بنای یادبود می‌باشد ساخته شد.

مقبرة شیخ محمّد بهارى‏ ـ بهار

این مقبره در میان گورستان شهدای عمومی شهر بهار واقع شده و بسیار مورد توجّه اهالی است.

مقبره آیة الله بهاری در سال 1405 هـ . ق احداث شده و پلان آن مربّع شکل و به ابعاد 5/9×5/9 متر است. این مقبره از سنگ مرمر است و قسمت داخل آن با کتیبه‌هایی از آیات قرآنی بر روی کاشی لاجوردی تزئین گردیده است و زیر سقف آن به سبک بقاع اواخر قاجار آئینه‌کاری شده و جلوة خاصی یافته است.

آرامگاه سام و هام ـ ملایر

این آرامگاه در میان گورستان عمومى شهر سامِن، در 10 کیلومتری جنوب غربی شهر ملایر واقع شده و بسیار مورد توجّه اهالى است و به فرزندان نوح نبی ‰ شهرت دارند.

ساختمان بقعه که متعلّق به دورة قاجاریّه مى‏باشد با سنگ لاشه و ملاط گچ و گل ساخته شده و شامل دو گنبد آرامگاهى و در میان آن سالن گنبد دار دیگرى است که ظاهراً از الحاقات جدید است.

گنبد اوّل بر روى پایه‏اى از سنگ لاشه ساخته شده و از خارج به صورت هشت ضلعى و به ابعاد 40/1 و دو متر و در سه طبقه تشکیل یافته و در نهایت گنبد استوانه‏اى شکل آرامگاه بر آن قرار گرفته است.

گنبد علویان ـ همدان‏

این بنا در سمت راست بلوار علویان در نزدیکى میدان عین القضات شهر همدان و در داخل محوّطه آموزشى واقع شده است. ساختمان بقعه، بنایى چهار ضلعى است که در نماى خارجى آن در گوشه‏ها، طرح‏هاى ستاره‏اى شکل تعبیه کرده ‏اند.

برج قربان ـ همدان

این بنای تاریی در محلّه زندی‌های همدان و نزدیک دبیرستان ابن سینا قرار دارد و از قرار معلوم مدفن «شیخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء» و جمعی از امرای سلجوقی است. حافظ ابوالعلاء در سال 521 هـ . ق در گذشت.

این برج در قرن هفتم و هشتم هجری به طرز ساده وبی پیرایه ساخته شده و بنای آن دوازده ضلعی آجری است که گنبدی هرمی با دوازده ترک آجری بر فراز آن دیده می‌شود. طول اضلاع دوازده‌گانه برج از بیرون بیش از دو متر و از درون کمی بیش از یک متر است.

امامزاده هود ـ رزن

بقعة این امامزاده در سه کیلومتری غرب امامزاده اظهر در روستای ینگی قلعه از توابع شهرستان همدان واقع شده و به امامزاده ینگی قلعه نیز مشهور است.

ساختمان بقعه، از بناهای دوران مغول و قرن هشتم محسوب می‌شود. پلان بنا دوازده ضلعی است و از آجر ساخته شده است. اندازه خارجی هر ضلع از وسط جرز تا جرز دیگر 36/2 متر و دهانه طاقنمای وسط هر ترک 60/1 متر و ابعاد داخلی هر ضلع از یک نبش تا نبش دیگر 68/1 متر و عرض دهانه وسط هر ضلع داخلی بالغ بر 86 سانتی‌متر است. بنا دارای دو در شمالی و جنوبی است که درِ جنوبی فعلاً مسدود شده است. ظاهراً بنا گنبدی مخروطی شکل داشته که تخریب شده است. کف برج که سرداب در آن قرار دارد با تیرهای چوبی پوشیده شده است. از تزئینات برج آثار کمی همچون کاشی‌های لاجوردی آن مشهور است و نشان می‌دهد که بنا در زمان آبادانی دارای تزئینات آجری و کاشی کاری معرّق و معقلی به رنگ‌های لاجوردی و فیروزه و خطوط کوفی در حاشیه‌های اطراف طاق‌نما داشته است.

امامزاده هادى ـ همدان‏

 

بقعة این امامزاده در قسمت شمال غربى شهر همدان و در محدودة فضای سبز بقعة بابا طاهر عریان واقع شده و به هادی بن علی مشهور است.

بناى اصلى شمالی، اتاقى به طول و عرض حدود پنج متر با گنبد آجرى شانزده ترکى بر بالاى آن است. وضعیت ساختمانى حرم، متناسب و شیواست.

امامزاده یحیى ـ همدان‏

بقعة این امامزاده در محلّه‌ای به همین نام در یکی از محلّه‌های قدیمی شهر همدان ]محلّة آقاجانی بیگ[ و در بلوار مدنی قرار دارد. بقعه در وسط حیاط بزرگ مستطیل شکلی واقع شده و دیوارهای شمالی، جنوبی و شرقی آن نوساز است. دیوارهای نوساز دارای طاق نماهایی تزیینی و کم عمق است، ولی طاق نماهای ضلع غربی و شرقی، حجره مانند و دارای عمق مناسبی هستند.

مدخل اصلی صحن که در ضلع غربی حیاط واقع شده، دارای سردری بزرگ تر و زمان ساخت آن بر طبق تاریخی که موجود است سال 1373 هـ .ق است.

امامزاده محسن ـ همدان‏

بقعة این امامزاده در روستاى وفرجین در 16 کیلومترى همدان واقع شده و به علّت استقرار در یکى از درّه‏هاى مصفّا و دلگشاى دامنه کوه الوند به امامزاده کوه یا امامزاده کوهستان نیز مشهور است. بنا از آثار دورة مغول و قرن هشتم هجرى قمری است.

ساختمان بقعه از جبهه بیرون به شکل مستطیل است. نماى آن از یک ایوان بزرگ که بر فراز ورودى مقبره احداث شده و اتاق‌هایى دو طبقه در دو سوى ایوان آن قرار دارد، تشکیل شده است.

امامزاده عین و غین ـ فامنین

بقعه این امامزادگان در بالاى تپّه‏اى در بخش جنوب شرقى روستاى ازناوه از بخش فامنین و در 80 کیلومترى شمال شرقى شهر همدان واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى مربّع شکل از نوع مقابر چهارضلعى یک طبقه است که در گاهى رو به شمال دارد. ارتفاع بناى آن از بیرون 7/12 متر و ابعاد هر یک از اضلاع آن از خارج، و از داخل 5/6 متر است. دیوار سمت غرب به جهت وجود راه پله، از بقیّة دیوارها ضخامت بیشترى دارد. نقشه مربّع امامزاده در بالا بازدن ترنبه‌هایى به هشت ضلعى و پس از آن توسّط قوس‌هایى به شانزده ضلعى تبدیل گشته و گنبد در پوشه پیوسته‏اى بر آن شکل شانزده ضعلى تبدیل گشته است.

امامزاده عسکر ـ بهار

بقعة این امامزاده در سه کیلومتری روستای چوتاش، در بخش مرکزی از دهستان سیمینه رود، بر بالای تپّه‌ای در دامنه کوهی موسوم به کوه حصار و در 32 کیلومتری جنوب غرب شهر بهار واقع شده و چشم‌انداز آن دیدنی است.

ساختمان بقعه این بنا پلانی مستطیل شکل به ابعاد 40/10×20/10 متر دارد. رسیدن به بنا از راه اصلی، از سمت غربی آن و با بالا رفتن از تپّه‌ای نه چندان مرتفع میسّر می‌باشد. بنابراین اوّلین جلوه بنا در هنگام نزدیک شدن به آن ردیف طاق‌نماهای سه گانه جناغی شکل ضلع غربی با ارتفاع رأس 40/3 متر هستند که در ضلع شرقی نیز به صورت قرینه تکرار شده‌اند.

امامزاده سیّدان ـ اسدآباد

بقعة این امامزاده، در بوستان بزرگی جنب چهار باغ سیّد جمال الدّین اسدآبادیِ شهر اسدآباد واقع شده است.

این بنا دارای پلانی چهارگوشه با اضلاع کاملاً مساوی 20/8 متری و دری به عرض 10/1 متر در میانه هر ضلع و دو طاقنمای جناغی شکل به ارتفاع راس 90/2 متر در دو طرف هر در است. نمای بیرون با سنگ تیشه‌ای تراورتن به ارتفاع 35 سانتی‌متر ازاره و آجر پوشیده شده است. در داخل نیز دیوارها تا ارتفاع 60/1 متر با آجر سه سانتی لعاب دار به رنگ فیروزه‌ای و مابقی با گچ پرداختی پوشانده شده‌اند. پوشش داخلی گنبد گرد به ارتفاع راس 60/5 متر نیز گچی و پوشش بیرونی آن مانند قسمت صاف بام به ارتفاع 35/3 متر، عایق رطوبتی جدید (ایزوگام) است. ساختار پی
دیوارها سنگ لاشه و قسمت‌های بالایی آن‌ها و گنبدها آجری است. پوشش کف داخلی، سنگ مرمیت برفی و پوشش بیرونی اطراف امامزاده آستر سیمانی است. در کنار این امامزاده چند سنگ قبر قدیمی نیز وجود دارد.

امامزاده خضر ـ همدان‏

بقعة این امامزاده در روستاى خضر در شمال شرقى شهر همدان، بر فراز تپّه و مجاورت آبادى به همین نام که امروزه به شهرک مدنی تغییر نام پیدا کرده قرار دارد.

بنا از طرفى مربّع شکل به ابعاد 50/4 متر در هر ضلع و یک سقف گنبدى بر بالاى آن تشکیل شده است. آنچه بیش از همه در این بنا به چشم مى‏خورد تزیینات خطى زیبا و نفیسى است که بر حاشیه چهار طرف جبهه داخلى آن اضافه شده است.

امامزاده حسین ـ همدان

بقعة این امامزاده به فاصلة کمی از میدان امام ـ میدان مرکزى شهر همدان، در پشت بانک مرکزی واقع شده و به شاهزاده حسین مشهور است. این بقعه بسیار باشکوه است و گنبدى عالى دارد. در جلوى بقعه، حیاط دلبازى است که درخت توت بسیار کهنسالى در آن جلب نظر مى‏کند. مدخل بقعه، در طرف مشرق حیاط قرار دارد که مشتمل بر ایوان متناسبى است و روى دیوارهاى آن به خط نستعلیق چند بیت از اشعار محتشم کاشانى نگاشته‏اند. بقعه بسیار وسیع و با روح بوده، به‏صورت هشت ضلعى منتظم ساخته شده است. طول هر یک از اضلاع هشتگانه آن، 30/3 متر است و در هر ضلع، طاق‏نمایى به‏صورت شاه‏نشین به عمق قریب 50/1 متر وجود دارد. این بقعه، از آثار عهد صفویّه است. بر فراز بقعه، گنبد آجرى زیبایى و در زیر آن ضریح بزرگ چوبى مشبکى قرار گرفته که هم‏عصر با ساختمان بقعه به نظر مى‏رسد و در داخل آن، مرقدى از کاشى فیروزه‏اى تیره‏رنگ واقع است. نوشته‏اند بقعه مزبور، سه بار تجدید بنا شده که یک مرتبه آن در زمان خواجه نصیر طوسیـ به زمان آبادانی ساختمان بقعه در دورة ایلخانان که نمای مقبره دارای کاشی و کتیبه‌ای به خط رقاع با تاریخ 738 هـ . ق داشته ـ و بعد در زمان صفویّه (قرن دهم زمان شاه سلیمان صفوی) مجدّداً آن را تعمیر کرده‏اند و آخرین بار در سال‌های اخیر که بقعه مورد مرمّت قرار می‌گیرد.

امامزاده ابراهیم ـ ملایر

بقعة باشکوه این امامزاده در 36 کیلومترى شمال غربى جوکار و در سه کیلومتری جنوب غربی روستای علوى واقع شده و به شاهزاده ابراهیم مشهور است.

بنا بسیار قدیمى و داراى ایوان، گنبد، حرم و زایرسراست. ایوان بقعه که رو به شمال غرب مى‏باشد، با پوشش نیم گنبد آجری در دوطبقه تعبیه شده و شامل سر در و دو شاه‏نشین در جانبین است. در قسمت شرق و غرب ایوان دو اتاق کوچک به عنوان زایرسرا قرار دارد. درِ ورودى که قبلاً چوبى بود، تخریب گردید و به جاى آن در آهنى توسّط حاج محمّد حسن فراهانى در تاریخ 3/2/85 وقف شده است.

امامزاده اهل بن على ـ همدان‏

از اواسط خیابان شهدای شهر همدان، کوچه‏اى ]ملاجلیل[به سوى جنوب مى‏رود که به مسافت بسیار مختصر با یک پیچبه بازارچة پاى مصلّا مى‏رسد. با پیچ دوّمى، وارد کوچه حمّامِ خان مى‏شود و در سمت چپ، مزار با شکوهى به چشم مى‏خورد که به نام بقعه اهل بن على معروف است. همچنین این بنا در پایین تپّه مصلّا و در دامنة شمال غربى آن واقع گشته و به این آدرس مشهورتر است.

امامزاده اظهر ـ همدان‏

بقعة با شکوه این امامزاده در 83 کیلومترى همدان، در روستای درجزین واقع شده و به اظهر بن علی معروف است.

در محوّطه شمال شرقى درجزین که گورستان قدیمی روستا قرار دارد، برج تاریخى جالب توجّهى با گنبد مخروطى شکل بلند، به صورتى استوار و زیبنده، بینندگان و راهگذاران را متوجّه خود مى‏سازد و بلندى گنبد مخروطى این بنا و هیأت آن طورى است که از جادّه آسفالته هم تا مسافت چندین کیلومتر از میان درختان بلند آبادى درجزین، سر بر آسمان بر افراشته و مسافران علاقه‏مند را به خوبى از وجود یک بناى تاریخى قابل توجّه مطّلع مى‏ نماید.

امامزاده اسماعیل ـ همدان‏

بقعة این امامزاده در انتهاى خیابان باباطاهر شهر همدان، سمت چپ یکى از گورستان‏هاى معتبر شهر همدان قرار دارد.

بقعه آجرى با گنبدى که اخیراً روى آن را با سیمان اندود نموده ‏اند، در سمت شمال گورستان نمودار است. این بقعه به نام امامزاده اسماعیل خوانده مى‏شود و ساختمان آن، بناى مربّعى است که ضلع غربى آن برجستگى و قسمت محدّبى به صورت نزدیک نیم استوانه دارد و گنبد نسبتاً موزونى بر فراز این بناى مربّع استوار کرده‏اند. طول خارج هر ضلع بنا قریب هشت متر مى‏باشد که متجاوز از یک متر و نیم در دو گوشه سمت مغرب آن را به طور مورّب، یعنى پخ ساخته ‏اند.

امامزاده ابراهیم و عقیل ـ بهار

بقعة این امامزادگان در روستای دستجرد، در بخش لالجین از دهستان مهاجران و در 18 کیلومتری شمال شرق شهر بهار واقع شده و بسیار مورد توجه اهالی است.

بنای اصلی امامزاده، پلانی مربّع شکل به طول ضلع 14 متر دارد. پس از عبور از ورودی اصلی بنا در جبهة جنوبی که شامل طاقی جناغی شکل به ارتفاع تیزه 20/5 متر، عرض پاطاق 50/5 متر و عمق 90/3 متر می‌باشد، به دالانی مستطیل شکل به ابعاد 80/13×20/3 متر می‌رسیم که سقف آن با چهار طاق دو بخشی در جهت عمود بر راستای دالان، به ارتفاع تیزه 10/3 متر و گنبدچه‌های چهار بخشی مابین آن‌ها به ارتفاع راس 90/3 متر، بر پاشده است. در جنوب این دالان، علاوه بر ورودی، سه اتاق مستطیل شکل کوچک با اندازه‌های مختلف ساخته شده که به نظر می‌رسد آرامگاه خانوادگی باشند. در شمال دالان موصوف، دری فلزی به عرض 80/1 متر ورود به گنبدخانه را میسر می‌سازد. پلان گنبدخانه هشت وجهی و ارتفاع راس گنبد آجری آن 50/6 متر است.

۱ ۲
موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده