مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزادگان در روستای دستجرد، در بخش لالجین از دهستان مهاجران و در 18 کیلومتری شمال شرق شهر بهار واقع شده و بسیار مورد توجه اهالی است.

بنای اصلی امامزاده، پلانی مربّع شکل به طول ضلع 14 متر دارد. پس از عبور از ورودی اصلی بنا در جبهة جنوبی که شامل طاقی جناغی شکل به ارتفاع تیزه 20/5 متر، عرض پاطاق 50/5 متر و عمق 90/3 متر می‌باشد، به دالانی مستطیل شکل به ابعاد 80/13×20/3 متر می‌رسیم که سقف آن با چهار طاق دو بخشی در جهت عمود بر راستای دالان، به ارتفاع تیزه 10/3 متر و گنبدچه‌های چهار بخشی مابین آن‌ها به ارتفاع راس 90/3 متر، بر پاشده است. در جنوب این دالان، علاوه بر ورودی، سه اتاق مستطیل شکل کوچک با اندازه‌های مختلف ساخته شده که به نظر می‌رسد آرامگاه خانوادگی باشند. در شمال دالان موصوف، دری فلزی به عرض 80/1 متر ورود به گنبدخانه را میسر می‌سازد. پلان گنبدخانه هشت وجهی و ارتفاع راس گنبد آجری آن 50/6 متر است.

در جهات اربعه، در اضلاع آن طاقنماهایی جناغی شکل به عمق یک متر و ارتفاع راس 15/4 متر خالی شده‌اند. جداره‌ها در فضای داخلی تا ارتفاع 30/2 متر (ازاره) با سنگ گرانیت و مابقی با گچ پرداختی پوشیده شده‌اند. پلان هشت ضلعی گنبدخانه در بالا با استفاده از تکنیک معماری ایرانی یعنی کاربرد فیلپوش، به قاعدة دایره شکل گنبد تبدیل شده است. در قسمتی از بنا، ضریح قدیمی بسیار زیبای چوبی که فوق العاده ظریف و با مدل هندسی ایرانی ساخته شده، خودنمایی می‌کند. مدل این ضریح برگرفته از ترکیب مستطیل و شمسه‌های دوازده پره می‌باشد که با مهارت هر چه تمام‌تر و توسّط چارچوب نسبتاً ضخیم نگه داشته شده‌اند.

در سالیان اخیر در جبهه شرقی گنبدخانه، فضایی مستطیل شکل با سقفی صاف و ساختار فلزی به ابعاد داخلی 17×80/3 متر به مجموعه بنای امامزاده اضافه شده تا فضای بیشتری برای زوّار مشتاق که از دور و نزدیک به این مکان می‌آیند وجود داشته باشد. پوشش بیرونی دیوارها، آستر سیمانی و پوشش روی بام، عایق رطوبتی (ایزوگام) و نیز پوشش بیرونی گنبد، ورق‌های فلزی فرم داده شده می‌باشد. در جنوب بنای امامزاده گلزار شهدای روستای دستجرد قرار دارد. امکاناتی نظیر کف سازی محوّطه و نمای سیمانی، درب‌های فلزی، ضریح جدید، روشنایی، عایق رطوبتی برای این بنا در نظر گرفته شده و همه روزه پذیرای زوّار زیادی از نقاط مختلف می‌باشد.

با توجّه به فرم پلان و نوع طاق و قوس‌ها و نوع و قدمت مصالح به کار رفته در آن، به نظر می‌رسد که اصل بنا در دورة پهلوی ساخته شده باشد.

از ویژگی‌های خاص این اثر می‌توان به گنبد آجری زیبای آن اشاره کرد که با مهارت و استادی تمام چیده شده است. در این بنا، از آجر (به عنوان عنصر اصلی تشکیل دهنده) به درستی و با هنرمندی استفاده شده است.

گرداگرد بنای امامزاده که گلزار شهدای روستای دستجرد نیز در جنوب آن ایجاد شده، با کشیدن دیوار، حریمی به وجود آمده تا از هر گونه دخل و تصرّف در زمین متعلّق به امامزاده جلوگیری به عمل آید. با این وجود اقدامی در خصوص تعیین حریم اثر انجام نشده است.

پوشش گچ برای جداره داخلی دیوارها (سنگ گرانیت تا ارتفاع ازاره) و گنبد در نظر گرفته شده و اخیراً نیز مورد رنگ آمیزی قرار گرفته است. سیم کشی، به منظور تأمین روشنایی داخلی بنا انجام شده و پوشش عایق رطوبتی (ایزوگام) بر روی سقف و ورق‌های فلزی فرم داده شده بر روی گنبد نصب شده و امکاناتی نظیر کف سازی محوّطه و نمای سیمانی، درب‌های فلزی، ضریح جدید و روشنایی، به آن افزوده شده است.

این بنا به شمارة 28148 و در تاریخ 9/9/1388 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.

بنا به اعتقاد اهالی، امامزاده ابراهیم و عقیل از احفاد امیرالمؤمنین علی‰ است. اما تاکنون به ترکیبِ نسب شریف آن، اطّلاعی حاصل نشد.