مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

امامزاده ابوالحسن ـ نظرآباد

بقعة این امامزاده، بعد از روستاى جلیل‏آباد و نزدیک روستاى متروک مسکین‏آباد، و در 5/2 کیلومتری جنوب گازُرسنگ و سه کیلومتری شرق چگینی و در 18 کیلومتری شهر نظرآباد و 5/3 کیلومتری جنوب آبیک واقع شده است.

بقعة امامزاده در محوّطه وسیعى قرار گرفته که سه جانب آن را دیوار کاه‏گلى فرا گرفته است. در قسمت شمالى محوّطه، در هر طرف شش غرفه ساخته شده و در پشت هریک از غرفه‏هاى مزبور اتاقى قرار دارد که در حال حاضر (به هنگام بازدید) سقف اکثر آن‏ها فرو ریخته است. بناى امامزاده از نظر طرح کلّى، به صورت مکعّب مستطیل مى‏باشد که از دو قسمت ایوان و بقعه اصلى تشکیل شده است. بقعة امامزاده، چهارضلعى و به ابعاد هر ضلع 27/5 متر مى‏باشد که چهار گوشه داخلى آن در بالا به طرف داخل متمایل شده و چهار فیل‏پوش را به وجود آورده است. در وسط هر ضلع نیز یک طاق‏نما وجود دارد و حدّ فاصل هر طاق‏نما و فیل‏پوش‏ها، یک آلت‏بندى به صورت پاباریک به وجود آمده و سپس گنبد عرق‏چینى، روى بنا قرار گرفته است. در حال حاضر، به علّت تعمیرات صورت گرفته، از تزیینات و چگونگى وضع قبلى داخل بقعه، نشانه‏اى دردست نیست.

امامزاده ابراهیم ـ نظرآباد

بقعة این امامزاده در سه کیلومترى روستاى تنکمان و در دو کیلومتری شرق کریم آباد و شرق زمین‌های کشاورزی معروف به تکیّه، حدّ فاصل تنکمان وینگى امام، در جادّه کرج به اشتهارد و در پنج کیلومتری جنوب هشتگرد قرار دارد.

این بنا متعلّق به دورة صفویّه مى‏باشد، امّا در سالیان اخیر مرمّت شده و فاقد گلدسته است. بنای بقعه شامل یک اتاق چهار گوش است که در بالا فیل گوش به دایره تبدیل شده و گنبدی یک پوست دور آن ایجاد گردیده است. دو تالار مستطیل شکل با سقف مسطح چوبی یکی در قسمت غرب به عنوان محل استراحت زنانه و دیگری در قسمت شرق به عنوان محلّ استراحت مردانه و دو ایوان نسبتاً کم عرض با سقف مسطح چوبی در شمال و جنوب آن ساخته شده است. این دو تالار پس از بازسازی به بقعه افزوده شد، و اتاق آرامگاه نیز بجز اندود کاهگل و سفید کاری و مرمّت‌های جزیی تغییر چندانی پیدا نکرده است.

امامزاده ابراهیم ـ کش‏رود طالقان

بقعة این امامزاده در شرق مسجدِ روستاى کش‏رود و در 20 کیلومتری شهرک طالقان واقع شده و به شاه ابراهیم مشهور است.

بنا شامل برج دایره شکلى است که داراى پلان مدوّر بوده و گنبدى مخروطى شکل که از داخل عرق‏چین و از خارج رُک مى‏باشد، آن را پوشانده است.

امامزاده ابراهیم ـ تکیه ناوه طالقان

بقعة این امامزاده در روستاى تکیه ناوه در ضلع جنوبى رودخانه شاهرود، جادّه شرقى ـ غربى طالقان و در دامنه شمالى ارتفاعات جنوبى منطقه طالقان واقع شده است. از آن‌جایی که شخص مدفون در بقعه را از فرزندان حضرت عبّاس ‰ می‌دانند لذا زائران فراوانی به این مکان مراجعه می‌نمایند.

امامزاده ابراهیم در مرکز بافت قدیم روستاى تکیه ناوه واقع شده است. داخل قابى که درون بقعة امامزاده نصب شده، شجرة امامزاده را چنین بیان مى‏کند: «السّلام علیک یا امامزاده ابراهیم على ابن ابوالفضل العبّاس امیرالمؤمنین ‰».

امامزاده ابراهیم ـ اوچان طالقان

بقعة این امامزاده در میان قبرستان قدیمى و در ضلع جنوبى روستاى اوچان و خارج از بافت مسکونى روستا قرار گرفته است.

بناى اوّلیّة بقعه بسیار قدیمى و مربوط به قرن 7 و 8 هجرى قمرى است. این بنا به صورت گنبدخانه‏اى با روکش کاهگل بوده و ایوان آن کوچک‏تر از اکنون بوده است.

پلان کلى بنا استوانه‏اى شکل و ایوان چهارگوشى با جهت‏گیرى جنوبى در ضلع شرقى به آن اضافه شده و روى این مجموعه، سقف شیروانى قرار گرفته است.

آرامگاه شیخ لقمان سرخسى ـ سرخس

این آرامگاه که به لقمان بابا مشهور است در سه کیلومتری شمال شهر سرخس واقع شده است.

بنا متعلّق به شیخ محمّد بن محمّد لقمان، از عرفاى قرن چهارم است که معاصر با ابوسعید ابوالخیر و شیخ ابوالفضل سرخسى بوده است. در گزارشى که محمّد حسین مهندس به مؤیّد الدوله ـ حاکم خراسان در زمان ناصرالدّین شاه قاجار ـ از مقبرة شیخ لقمان ارائه داده، این چنین یاد شده است: «مزار معروف به الق بابا قریب به شمال سرخس به فاصله نیم فرسخ پایین‏تر است و بنایى است مربع شکل و بسیار مستحکم با آجر و گچ ساخته شده و مقبرة یکى از مشایخ است که در سنة 757 بنا شده است. قریب سه کرور آجر در این بنا به کار رفته است. طوایف ترکمان، نهایت عقیدت را به صاحب این مزار دارند.»

آرامگاه شیخ عبدالله ـ مشهد

روستای کنگ

این آرامگاه در 500 متری غرب روستای کنگ از دهستان طرقبه و در میان باغ‌های سرسبز روستا مذکور واقع شده است.

با استناد بر سنگ قبرهای واقع در بنا، تاریخچه ساخت این آرامگاه مربوط به سال 1412 هـ . ق به دست قاسمی خراسانی است. اگر چه سنگ قبر اوّلیه موجود تداعی کننده اوایل قرن هشتم می‌باشد اما بنایی که بر روی قبر ایجاد شده مربوط به دورة قاجاریّه می‌باشد.

آرامگاه جغتین گیسور ـ گناباد

این بنا، در قریة گیسور در 72 کیلومترى شمال شرقى گناباد واقع است. بنابر اظهار بعضى از ریش‏ سفیدان محل، جغتین (جغتاى)، پسر چنگیزخان مغول، در جنگى در گیسور مرده و در این مقبره دفن شده است که البته قول ضعیفى است. به نظر مى‏رسد این بنا در زمرة مقابر مربوط به دورة مغول و احتمالاً متعلّق به یکى از شاهزادگان یا صاحب منصبان آن سلسله باشد.

آرامگاه پیر مراد ـ سبزوار

این بنا در کنار راه سبزوار به خسروگرد واقع شده است و شامل محوّطة کوچکى با دیوارهاى گلى و چند ایوان، دو گنبد و دو اتاق است که همة آن‏ها، با خشت و گل ساخته شده است. درب ورودى مزار، در جنوب شرقى واقع و شامل دو لنگة چوبین است. درها بدون لولا هستند و بر پاشنه مى‏چرخند. بر روى هر یک از دو لنگه، در دو ردیف گل میخ‏هاى آهنى درشت به شکل نیم کره‏هایى توخالى کوبیده شده است.

آرامگاه پیر استیر ـ سبزوار

این آرامگاه، در 15 کیلومترى سبزوار به طرف شاهرود و در کنار روستاى استیر واقع است.

ساختمان بقعه، بنایى چهارگوشه است که طول هر ضلع آن، 5/6 متر می‌باشد. در چهار جانب آن، چهار درگاه است که دو درگاه شمالى و جنوبى، عمق بیشتر و درى به خارج دارند. در ارتفاعِ پنج مترى، به یارى ترنبه‏ها و طاق‌نماهاى چهارگانة توگود میانة آن‌ها، طرح چهارضلعى به هشت ضلعى تبدیل گشته و پایة گنبد بر فراز آن‌ها برپا شده است. نور داخل گنبد، توسّط نورگیرهاى داخل طاق‌نماها تأمین مى‏شود.

آرامگاه بیلدر باشى ـ سبزوار

این آرامگاه در ابتداى روستاى فسنقر، در 16 کیلومترى جنوب غرب شهر سبزوار واقع شده است.

ساختمان آرامگاه به صورت چلیپا ساخته شده و داراى ایوانى در چهار طرف است. ابعاد هر یک از ایوان‏ها 5×6 و به ارتفاع 5 متر مى‏باشد که در سالیان اخیر به بقعه افزوده شده است. ایوان اصلى در شمال قرار دارد و به اتاق مرقد منتهى مى‏شود. این اتاق که ظاهراً قدیمى است، به ابعاد 9×9 متر مى‏باشد و چهار زاویة آن را با ایجاد گوشواره به 8 ضلعى و با کمک طاقنماها به دایره تبدیل شده است. در چهار ضلع اصلى بنا چهار پنجره طراحى شده و کف ازاره بقعه را تا حدود 80 سانتى متر با سنگ مرمر پوشش داده‏اند.

آرامگاه بقراط التولیه ـ سبزوار

این آرامگاه در کنار میدان کارگر شهر سبزوار، جنب مدرسه راهنمایى مشکاتى قرار دارد و از بناهاى دورة قاجاریّه است.

حاج محمّد حسن بن محمد تقى سبزوارى ملقّب به بقراط التولیّه از فضلا و علما و اطبّا و نویسندگان قابل سبزوار است که به تألیف و ترجمه اشتغال داشته است. از آثار اوست:

آرامگاه بابا توکّل ـ سبزوار

این آرامگاه در فاصلة هشتاد کیلومترى شهر سبزوار، بخش خوشاب از دهستان درّه ‏یام و در روستاى بابالنگر و به فاصله صدمترى شمال روستا واقع شده است.

به لحاظ اقلیمى روستاى بابالنگر در منطقه کوهستانى قرار گرفته که ارتفاعات اثقلان در شمال روستا، و کوه یارسیم جان در شمال غرب روستا و کوه کلارد در شمال شرق آن واقع شده و همین امر باعث گشته که آب و هواى منطقه در فصل تابستان بسیار خنک و دلپذیر باشد.

آرامگاه امیر غیاث الدّین ملک شاه ـ مشهد

امیر غیاث الدّین ملک شاه، از امراى مشهور دربار تیمور گورکانى بوده که پنج سال بعد از فوتش ـ یعنى در سال 855 هـ . ق ـ بنایى بر قبر او احداث کرده‏اند. بناى آرامگاه یا مسجد امیر غیاث الدّین که در بازار بزرگ و ناحیة سرشور مشهد واقع است، جزء آخرین بناهاى مربوط به دورة میرزا شاهرخ است که مشتمل بر بقعه‏اى با گنبد دوپوش، دو مناره و یک ایوان است.

بناى آرامگاه به ابعاد حدود 20×33 متر، جمعاً حدود 660 متر مربّع را فرا مى‏گیرد. نماى مناره‏ها و غرفات و ایوان، داراى کاشى معرّق بسیار نفیسى بوده که بیشتر آن‏ها از بین رفته و آن چه باقى مانده، نمونة بهترین رنگ و لعاب کاشى دورة تیمورى و صفویّه است. ازارة بنا، در اصل کلاً از سنگ بوده است.

آرامگاه امام محمّد غزالى «هارونیه» ـ مشهد‏

این بنا که به مقبرة هارون الرشید، نقاره‏خانه، زندان هارون و مسجد نیز معروف است، در 25 کیلومتری شمال غرب شهر مشهد و کنار جادة مشهد به شهر طوس در نزدیکى آرامگاه فردوسى بنا گردیده و مورد استفاده این بنا به طور قطعى شناخته نیست.

بناى مزبور که شباهت زیادى به آرامگاه سنجر در مرو دارد، از آجر ساخته شده و گنبد دو پوسته داشته؛ اما پوشش خارجى آن ویران گشته و در سال‏هاى اخیر، بازسازى شده است. دهانة گنبد داخلى حدود 30/11 متر و ارتفاع تیزة آن تا کف زمین، حدود 22 متر است. بر سطح خارجى گنبد داخلى، اثرهایى از تیغة آجرى دیده مى‏شود که ساختمان دوپوش گنبد را به هم متّصل مى‏کرده است.

آرامگاه ارسلان جاذب ـ مشهد

ارسلان جاذب، از امیران سلطان محمود غزنوى بود که بر ناحیة خراسان، طوس و سنگ‏بست حکمرانى داشته و بنا به روایات تاریخى، آرامگاهى بر مزار فردوسى بنا کرده است. آرامگاه ارسلان جاذب که بین سال‏هاى 419 ـ 389 هـ . ق ساخته شده است، به همراه چند بناى دیگر در 30 کیلومترى مشهد و در مجاورت روستاى سنگ‏بست و سه راهى مشهد، نیشابور و تربت جام قرار دارد. این بنا، بعد از آرامگاه امیر اسماعیل سامانى در بخارا، از بناهاى قرون اوّلیة اسلام در خراسان به شمار مى‏رود و به مقبرة ایاز نیز معروف است.

آرامگاه ادیب کرابى ـ سبزوار

این آرامگاه در میان قبرستان عمومى روستا کراب از دهستان قصبة غربی، بر روى تپّه‏اى به ارتفاع 3 متر، در 24 کیلومترى شمال غرب شهر سبزوار واقع شده است.

ساختمان آرامگاه که از خشت و گل ساخته شده و در سالیان اخیر مرمت گشته است. شامل ایوانى در جانب شرق به ابعاد 3×3 و ارتفاع 5/3 متر است. در ابتداى این مدخل، یک راه رو به صورت شبستان قرار دارد که در دو طرف آن دو اتاق به صورت انبار و آشپزخانه ملحق شده است. کف و ازارة حرم و شبستان با سنگ مرمر پوشش یافته و الباقى دیوار فعلاً گچ اندود است.

اصل مرقد از خارج به صورت مدور و گنبد آن بر ساقه‏اى هشت ضلعى به ارتفاع دو متر قرار دارد که علاوه بر 4 پنجره جهت نورگیرى، گنبد عرقچینى بنا بر آن استوار شده است.

آرامگاه ابومنصور ریابى ـ گناباد

این آرامگاه که از آثار بجا مانده تیموریان است، در روستاى ریاب، در حدود 5 کیلومترى جنوب غربى شهر گناباد واقع شده و بسیار مورد توجّه مى‏باشد.

ساختمان بقعه که به سبک چهار طاقى با گنبد رفیعى ساخته شده در محل جنبه زیارتى دارد و به عنوان ابراهیم بن موسى بن جعفر ‰ زیارت مى‏شود. بناى آجرى آرامگاه ساده اما نسبتاً با شکوه و عظمت ساخته شده و فضاى درون آن گچ اندود است.

آرامگاه ابوسعید ابوالخیر ـ تربت حیدریه + تصاویر

این آرامگاه در روستای مهنه، در 7 کیلومتری فیض آباد از توابع شهرستان مه ولات در 55 کیلومتری جنوب شرقی شهر تربت حیدریه در کوچه پس کوچه های روستای بزرگ مهنه قرار دارد.

ساختمان این آرامگاه اتاقی به ابعاد 4×8 با سقف هلالی است که در وسط آن صورت قبری است که متن ذیل بر آن نوشته شده است: «ابو سعید فضل الدین ابی محمد بن احمد مهینی357ـ440 هجری»،

وضعیت بحرانی ساختمان امامزاده سیدمحمد بازار شوشتر+تصاویر

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان گفت: وضعیت ساختمانی امامزاده سیدمحمد بازار شهرستان شوشتر بسیار بحرانی است و باید به این ساختمان رسیدگی شود.

مجتبی گهستونی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اهواز اظهار داشت: وضعیت ساختمان امامزاده سیدمحمد بازار به نحوی است که هیئت امنای این امامزاده با نصب بنرهایی، تردد به محدوده ضریح را مسدود کرده‌اند.

موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده