مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة با شکوه این امامزاده در خارج آبادى سورک، در دامنه کوهى و بر روى تپّه‏اى مشرف به جادّه سورک ـ فرخ شهر در حدود 32 کیلومترى فرخ شهر و 45 کیلومترى جنوب غربى شهرکرد واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى است.

این بنا متعلّق به دورة صفویّه و داراى چهار ایوان، گنبد، ضریح و صحن است. ایوان اصلى بنا رو به جانب جنوب غرب قرار دارد و ابعاد آن 5×4 و به ارتفاع 4 متر است. اتاق مرقد به ابعاد 10×10 متر است که حدود یک متر آن را ضخامت دیوار تشکیل مى‏دهد. چهار کنج دیوار اتاق را با ایجاد گوشواره به دایره تبدیل نموده و گنبد عرقچینى بنا به قطر 7 و ارتفاع بیش از 3 متر بر آن استوار گشته است. این گنبد از خارج ورق برنزى و از داخل پوشش گچ دارد. ازاره و کف حرم با سنگ مرمر پوشیده شده و در وسط آن ضریح آهنى به ابعاد 20/1×5/2 متر است.

بقعه از جانب شمال نیز درى به داخل دارد و در دو جهت دیگر، دو پنجره در آن تعبیه شده است. در جنوب شرق صحن، مسجد کوچکى است که در سردر آن در یک ردیف کاشى نوشته شده: «ساختمان این مسجد را شکراللَّه آرخ بروجنى در سال 1353 با تمام رسانید.» در کنار مسجد، دفتر امامزاده واقع شده است.

بقعة این امامزاده در ابتداى روستاى ارجنگ از بخش بن، در 25 کیلومترى شمال غرب شهرکرد واقع شده و به امام قیس مشهور است.

بقعه، بنایى ساده به ابعاد 6×6 متر است که درِ آن از جانب مشرق باز مى‏شود. بنا از داخل به صورت هشت ضلعى کوتاه است که با ایجاد گوشواره به دایره تبدیل شده و گنبد بنا بر آن استوار گشته است. این گنبد به قطر 3 و ارتفاع 20/2 متر و نماى خارجى آن حلب سر است.

بقعة این امامزاده در میان روستاى چلیچه از دهستان جونقان، در 9 کیلومترى جنوب غرب شهر فارسان واقع شده و مشهور به «آب المراد یا باب المراد» است.

اصل بنا که از سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده، بیش از دو سه قرن سابقه تاریخى دارد و در سالیان اخیر مرمت و بازسازى شده است. بقعه به اندازه 10 پلکان از کف صحن ارتفاع دارد و به صورت مربّع و به ابعاد 14×14 متر مى‏باشد که ایوان آن رو به جانب جنوب قرار دارد و در بالای آن بر روى کاشى با قلم درشت نوشته شد: «آستان مقدّس امامزاده سیّد سعید چلیچه»

بقعه از درون به دو بخش حرم و غلام گردش تقسیم می‌شود. فرم اصلی درون بقعه هشت ضلعی است که در هر ضلع آن طاق نمایی عمیق با قوس جناغی دیده می‌شود. در طاق نماهای جهات شمالی و جنوبی دو در آهنی وجود دارد که اولی مختص ورود مردان و دومی مختص ورود زنان است. در سمت چپ و راست ورودیها دو اتاق کوچک در میانه هر طاق‌نما و همچنین در طاق نماهای میانی دو طاقچه کوچک و مستطیل جهت قرار دادن مهر، قرآن و... ساخته شده است. مصالح اصلی این بنا از آجر، خشت و ملات گل می‌باشد. پوشش درونی دیوارها گچ اندود و تمامی درهای موجود آهنی است. به تناسب فرم هشت ضلعی بقعه، غلام گردشی هشت ضلعی ساخته است. این غلام گردش با طاق و چشمه‌هایی کوچک به عرض 1 تا 5/1 متر به اضلاع هشتگانه بقعه متصل می‌باشد. اضلاع هشتگانه آن شامل چهار ورودی بزرگ با قوس سهمی به ارتفاع 3 متر و عرض 180 سانتی متر و چهار طاقچه پشت باز با قوس سهمی به ارتفاع 2 متر و عرض 80 سانتی متر است. به کمک 12 طاق‌بندی کوچک فرم هشت ضلعی غلام گردش به دایره تبدیل شده و گنبدی بروی آن ساخته شده است.

بقعة زیباى این امامزاده در میان روستاى سرپیر از توابع بخش مرکزی، در 31 کیلومترى شمال شرقى شهر اردل واقع شده است.

بنا قدیمى و متعلّق به دورة صفویّه است که تعمیرات زیادى در دوره‏هاى بعد در آن صورت گرفته است.

بنای امامزاده شامل یک حرم، رواق، راهروها و سردابی کوچک است. مصالح این بنا از آجر، سنگ و ملاط گچ و گل می‌باشد. فرم بیرونی امامزاده به شکل چهار گوش است که حرم بنا در ضلع شمالی قرار دارد. رواق امامزاده اتاقی است مستطیل شکل به ابعاد 5×6 متر که دارای سقفی طاق و چشمه‌ای (به روش بومی) است و ورودی آن از جهت شرق می‌باشد و ضلع غربی آن به حرم راه دارددر اضلاع شمالی و جنوب آن دو ورودی قرینه به عرض یک متر به راهروها تعبیه شده است که دارای پنج طاقچه بزرگ و کوچ. ک کم عمق می‌باشد.

بقعة این امامزاده در میان روستاى گوشه از دهستان میزدج سفلی در 9 کیلومترى جنوب غربى شهر فارسان واقع شده و به ملکه خاتون مشهور است.

ساختمان بقعه، بنایى نسبتاً قدیمى و بزرگ است که شامل ایوان، گنبد، شبستان و حرم می‌باشد. ایوان بقعه رو به جانب شمال قرار دارد و ابعاد آن 5/3×10 متر مى‏ باشد. پس از عبور از ایوان به شبستان متصل مى‏شویم که در طرفین آن دو اتاق کوچک طرّاحى شده و بالاى هر یک طاقى احداث شده است. درِ ورودى به حرم چوبى است و اتاق مرقد به ابعاد 4×4 متر است و ضخامت دیوار آن حدود 2 متر مى‏باشد که بتواند گنبد سنگین بنا را تحمّل کند. قبرامامزاده در وسط بقعه قرار دارد و به اندازه شصت سانتى متر از کف آن بالا آورده و روى آن پارچه سبز کشیده ‏اند.

بقعة این امامزاده در سه کیلومترى خارج از روستاى بارز، نزدیک روستاى میل شاه، بر روى تپّه‏اى مشرف بر دره و
قبرستان تاریخى، در 80 کیلومترى غرب شهر لردگان واقع شده و چشم انداز آن زیبا است.

بقعه، بنایى کوچک و زیباست که به صورت برج مدور به قطر 5 و ارتفاع 6 متر ساخته شده و شالوده آن از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ است. در سالیان اخیر جهت استحکام بنا از گچ و سیمان استفاده شده و درِ کوچک بقعه از جانب مشرق باز مى‏شود که به جهت ابعاد 70×20/1 متری آن به ناچار باید به هنگام ورود خم شد.

بقعة این امامزاده در میان گلزار شهداى روستاى دستنا، در چهار کیلومترى باختر کیار و در 40 کیلومتری جنوب غرب شهرکرد، بر روى تپّه‏اى مشرف بر روستا و کوههاى اطراف و با چشم انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

اصل بنا به صورت 8 ضلعى و به ابعاد هر ضلع به تفاوت 4 و 3 متر است که ایوان آن در جانب غرب قرار دارد و در هر ضلع آن طاقنما کم عمق با قوس جناغی تعبیه شده است. در وسط بقعه صندوقى قرار دارد که روى آن پارچه‏هاى سبز نهاده‏اند.

بر فراز بقعه، گنبدى عرقچینى کم خیز به قطر 3 و ارتفاع 5/2 متر مستقیماً روی فرم هشت‌ضلعی بقعه بنا گردیده است که با ورق گالوانیزه پوشش داده شده است.

بقعة با شکوه این امامزادگان در خیابان ولى عصر(عج) شهرکرد، نزدیک چهار راه بازار واقع شده و به دو معصوم مشهور است.
بناى اصلى این بقعه به دوران اتابکان لرستان بازمى‏گردد که  در دوره‏هاى بعدى به ویژه در عهد صفویّه و زندیّه تعمیر شده  است. از سبک فعلى آرامگاه برمى‏آید که این بنا در عهد قاجاریّه بازسازى شده باشد.

ایوان بنا از سه طاق چشمه قوسی شکل تشکیل شده که طاق میانی با ارتفاع و دهانه طاق بیشتر و دو طاق کوچکتر طرفین آن می‌باشد.

دو ستون ساده سنگی که دارای پایه و سرستون بدون نقش هستند طاقها را نگه داشته‌اند.

در هفت کیلومترى شمال باختر محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، بر روى تپّه اى و در میان انبوه درختانِ روستاى استخرسر، چند اصله درخت آزاد را بریدند و دور یک درخت تنومند را سنگ چینى کردند و مدعى هستند که این مکان امامزاده اى است. این ادّعا به اثبات نرسیده و سالخوردگان نیز چیزى به یاد ندارند.

در پانزده کیلومترى جنوب خاورى نکا، روستاى چلمردى قرار دارد. در انتهاى روستا بر روى تپّه اى مشرف بر روستاى چلمردى و زارم رود بناى ساده ى مربع شکلى به ابعاد سه متر و ضریحى آهنى قرار گرفته که اهالى آن را سیّد نیّره و سیّد عبدالله و سیّد ابراهیم خوانند. ظاهراً این سه تن، مادر و دو فرزند هستند که حدود پنجاه سال قبل وفات یافته و به جهت سیادت و شرافت نسبى او و اعتقاد اهالى به ایشان، بر روى قبرشان این بناى کوچک را ساخته اند.

بقعة با شکوه این امامزاده در سه کیلومترى غرب روستاى شیخ شبان، در 44 کیلومترى شهرکرد واقع شده است.

بنا متعلّق به دورة صفویّه و شامل گنبد، ایوان، گلدسته، حرم، صحن و زایرسرا است. ایوان بقعه رو به جانب شمال قرار دارد و در دو طرف آن دو مناره به ارتفاع 12 متر تعبیه شده که سراسر با کاشى‏هاى نره‏اى تزیین یافته است.

در دو طرف ورودی، دو اتاق جهت کفشدارى تعبیه شده و بقعه به اندازه پنج پلکان از سطح صحن مرکزى ارتفاع دارد. این بنا در سال 1382 توسعه یافته و طرح جامع آن در دستور کار قرار دارد. پس از عبور از مدخل به شبستان بقعه راه مى‏یابیم که دور تا دور اتاق مرقد را فرا گرفته است. ابعاد شبستان 22×22 متر است و سراسر با کاشى‏هاى خشتى تزیین یافته است.

اتاق مرقد به صورت هشت ضلعى به ابعاد هر ضلع دو متر مى‏باشد که زاویه‏ها را با ایجاد گوشواره به دایره تبدیل نموده و در نتیجه بنا را مدور و گنبد عظیم آن را بر آن استوار نموده ‏اند.

در پانزده کیلومترى جنوب خاورى نکا، روستاى چلمردى قرار دارد. در بالاى تپّه اى مشرف بر خیابان، دور درختى را نشان کردند و شمع افروخته اند و گویند که سیّد صادق یا سیّد طاهرنامى در آنجا مدفون است.

در بیست و هفت کیلومترى جنوب خاورى نکا، روستاى سرسبز ملاخیل قرار دارد. در خارج از روستا، بر بالاى کوهى مشرف بر روستا و در میان جنگل، دور درختى را نرده کشیده و معتقدند که امامزاده اى در آن آرمیده است. در کنار این نرده، قبر مرحوم سید احمد ساداتى که از اهالى متدین روستا بوده قرار دارد.

بقعة این امامزاده در میان روستاى برنجکان از بخش ناغان و در دهستان مشایخ واقع شده و مشهور به سیّد اسماعیل است.

بقعه، یک بناى چهار طاقى برج گونه‏اى است که تماماً با سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده و داراى ایوانى در غرب، شرق و جنوب است. ابعاد بقعه 5/5×5 متر است و در چهار زاویة آن چهار طاقچه کوتاه طرّاحى شده و ارتفاع بقعه بیش از 7 متر مى‏باشد. در وسط بقعه، صورت قبرى است که به اندازه 20 سانتى متر از کف آن بالا آورده‏اند و روى آن پارچه سبز نهاده‏اند. درِ اصلى بقعه از جانب مشرق باز مى‏شود و داراى طاق هلالى کوتاه با آجرهاى قدیمى است. این بنا متعلّق به دویست سال قبل است که در تعمیرات اخیر با ملاط سیمان مستحکم شده است.

در سى و پنج کیلومترى جنوب خاورى نکا، در تپّه اى مشرف بر آبادى زیباى شیت، در آنجا که گورستان عمومى روستا است، مزار ساده اى قرار دارد که ابعاد آن 4×6 متر است و بام آن حلب سر است. درب بقعه از مشرق باز مى شود و قبر سیّد رضا به اندازه پنجاه سانتى متر بالا آورده اند و روى آن پارچه سبز انداخته اند. زمین زیارتگاه حدود چهارهزار مترمربع است و چشم انداز آن فوق العاده زیباست.

این آرامگاه در بالاى تپّه‏اى مشرف بر روستاى چشمه خانى، در 43 کیلومترى شرق شهر لردگان، با چشم انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

این بقعه با وجود آنکه بیش از 500 سال قدمت دارد و تماماً از سنگ لاشه و ملاط گچ و ساروج ساخته شده، همچنان استحکام خود را دارد و شامل ایوان، گنبد و حرم است.

ایوان بقعه رو به جانب جنوب و به طرف روستا است و ابعاد آن 2×5 و به ارتفاع 3 متر است که سه ستون سنگ چین جهت برقرارى سقف آن احداث شده است. پس از عبور از ایوان، به اتاق مربّع شکلى به ابعاد 4×4 متر مى‏رسیم که با برداشتن چهار زاویة آن به دایره تبدیل شده و سپس گنبد کلّه قندى بنا را بر آن استوار ساخته‏اند. این گنبد از داخل به قطر 5 و از خارج بر ساقه‏اى مربّع شکل به ابعاد 3×2 متر و سپس بر ساقه‏اى مدور به قطر 5/2 متر استوار است که بعد از آن گنبد به شکل عرقچینى به ارتفاع یک متر و مجموعاً 20/2 متر را شامل مى ‏شود.

ده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، قبل از روستاى پایین کولا، روستاى تنگ لته واقع است. در میان گورستان عمومى روستا در کنار جاده، بناى هشت ضلعى کوچکى به ارتفاع سه متر با گنبد هرمى که بام آن سفال سر است به چشم مى خورد. این بنا در اوایل سال 1384 توسّط آقاى على اصغر دور على و قدم على زارعى بر اساس خواب ساخته شده است. آنان مى گویند: در عالم خواب دیدم مرحوم میرجعفر جعفرى که در این محل مدفون است به ما فرمان داد که بقعه یى بر سر تربت او بنا کنند. پس از خواب دیدنِ شخصِ دیگرى به همین مضمون، بناى کنونى ساخته شد.

در هفت کیلومترى شمال شهر سارى، روستاى فیروزکنده واقع است که به بالا و پایین محله تقسیم شده است. در پایین محله فیروزکنده در مدخل اصلى به قبرستان و زیارتگاه امامزادگان ابراهیم و اسماعیل، بقعه سیّد باقر واقع شده که اتاقى به طول شش و عرض چهار متر و به صورت مستطیل شکل است.

این بقعه در پنج کیلومترى شمال سارى، در وسط روستاى اسفى واشى واقع است. که در زبان محاوره اى اسّه واشى گفته مى شود.

بنایى تازه ساخت به ابعاد 7×6 متر که درب آن از جانب شمال باز مى شود. سه پنجره در دو جهت شمال و جنوب تعبیه شده و صندوقى بر مرقد نصب است. در کنار بقعه، مسجد بزرگ محل قرار دارد. بقعه کرسى بلند و توسّط پنج پلکان به آن راه مى یابد.

این بقعه در بیست و پنج کیلومترى جنوب خاورى کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه)، در وسط روستاى ولویه بالا در یکصد مترى بقعه جان پیر واقع است.

شخصیّت مدفون را سیّد رقیه خاتون یا سیّده نرگس خاتون از سادات برشمرده اند و مى گویند که وى خواهر جان پیرمسلم است که در همین روستا صاحب گنبد و بارگاه مى باشد.