مزارات ایران و جهان اسلام

معروف به «امامزاده هندى کُش»، بقعه این امامزاده در دامنه کوهى در 5 کیلومترى جاده درود به بروجرد، در منطقه‏اى خوش آب و هوا، با چشم‏انداز بسیار عالى و طبیعت بکر که به صورت پارک جنگلى است، واقع شده و بسیار مورد توجّه اهالى است.

علّت شهرت امامزاده به هندى کُش بدان جهت است، در زمانى که قصد احداث راه‏آهن را در منطقه داشتند، عدّه‏اى هندى که از کارگران راه آهن بودند، جهت تفریح و خوش گذرانى به نزدیک امامزاده آمدند و شروع به پایکوبى و شادى نمودند و امامزاده را به تمسخر گرفتند.

بقعه با شکوه این امامزاده در 5 کیلومترى شمال غرب شهر بلداجى، نزدیکى روستاى کلبى بک، در 41 کیلومترى جنوب غربى شهر اردل در بالاى کوهى مرتفع با چشم انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

این زیارتگاه از مهم‏ترین بقاع متبرکه استان چهار محال و بختیارى است و قدمت آن به دوره تیموریان باز مى‏گردد که در زمان صفویّه تجدید بنا شده و در دوره‏هاى بعد تا سالهاى اخیر نیز بارها مرمّت و بازسازى شده است.

بقعه این امامزاده در 1300 مترى ضلع غربى روستاى کجیران و در سینه‏کش ضلع شرقى پیله دره (دره بزرگ) و بر بالاى صخره سنگى بنایى وجود دارد که به امامزاده حمزه و عبدالله مشهور است و بنا به گفته متولى امامزاده این دو بزرگوار از فرزندان امام موسى بن جعفر  علیه‏السلام هستند.

بناى امامزاده شامل برجِ مقبره‏اى دایره‏اى شکلى مى‏باشد که با مصالح سنگ لاشه و گچ سنتى ساخته شده و بر خلاف دیگر برج‏هاى مقبره‏اى فاقد گنبد مى‏باشد. اهالى مى‏گویند حدود 35 سال پیش این بنا گنبد داشته اما پس از آن به علّت بى‏توجهى فرو ریخته است.

مشهور به «آقا سیّد حمزه و آقا سیّد سلیمان»، بقعه این امامزادگان در میان روستاى نِفوت از توابع شهر صومعه‏ سرا واقع شده است.

ساختمان بقعه به مساحت 288 مترمربع در حال بازسازى است. ضریح مشبک چوبى بر روى مرقد امامزادگان قرار دارد که براساس کتیبه موجود، تاریخ ساخت آن سال 1272 ه . ق است. این بقعه در قطعه زمینى به مساحت حدود هشت هزار مترمربع قرار دارد و اطرافِ آن را قبرستان عمومى روستا در برگرفته است. قسم اعظم این زمین متعلّق به مسجدى است که در نزدیکى امامزاده واقع شده و صحن آن با مسجد مشترک است.

مشهور به «حمزه رضا و حاجى رضا»، بقعه این امامزادگان در جنوب غربى روستاى خاتون آباد، در کنار جاده آسفالته تهران ـ مشهد واقع شده و در صحن آن درختان متعددى وجود دارد که فضاى مناسبى را ایجاد نموده است.

ساختمان بقعه با طرح مستطیل شکل آجرى، مشتمل بر ایوان و گنبد مدور آبى رنگ است که توسّط افراد خیّر منطقه بازسازى شده و دو طرف ایوان 4 طاقنما با 4 درب تعبیه شده که قسمت پیشانى ایوان و طاقنماها فرو ریخته و نیاز به مرمت اساسى دارد. دو طرف حرم را دو مسجد در برگرفته و ضریح بقعه فلزى است. بناى اولیه این بقعه متعلّق به دوره صفویّه بوده و در فهرست بناهاى تاریخى ـ فرهنگى میراث فرهنگى به ثبت رسیده است.

این آرامگاه در یک کیلومترى جنوب خاورى نکا، در میان گورستان عمومى روستا آبلو واقع است. در گذشته امامزاده به سیّد حمزه شهرت داشته[1]، اما در سالیان اخیر به حمزه رضا خوانده مى ‏شود.

بناى قبلى و قدیمى که از خشت و گل بوده را تخریب و به صورت هشت ضلعى کرسى بلند به ابعاد سه متر و ارتفاع سه متر با گنبدى شلجمى به ارتفاع تقریبى هفت متر ساخته‏اند. درب آن از جانب شمال شرق باز مى‏شود و توسّط هشت پلکان به بقعه راه مى ‏یابد.

در چهارده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در کنار جادّه اصلى هولار به دودانگه، مزار باشکوه امامزاده حمزه رضا قرار دارد.

این بناى زیبا در مجاورت پاسگاه انتظامى هولار قرار گرفته و شامل ایوان، گنبد، حرم، صحن مشجّر و دیگر امکانات رفاهى است.

بنا در سال 1359 ه . ش پس از تخریب بناى قدیم ساخته شد و شامل ایوان کوتاه و مناره‏اى به قطر تقریبى شش متر و ارتفاع پانزده متر است که گنبدى کلاه‏خودى بر ساقه‏اى چهل سانتى‏مترى قرار دارد. ارتفاع گنبد حدود شش متر و قطر آن چهار متر است و فاقد تزیینات مى‏باشد و نماى خارجى آن را تنها با رنگ سبز نقّاشى نموده ‏اند.

مشهور به «حمزة بن موسى  علیه ‏السلام»، بقعه با شکوه این امامزاده در قلب شهر عشق آباد، در خیابان شهید على اصغر مهر آبادى، در 20 کیلومترى جنوب شهر نیشابور واقع شده است.

بناى قبلى که از آجر و بسیار کوچک بود، در سال 1386 تخریب شد و بجاى آن بناى باشکوه کنونى که به صورت 8 ضلعى است ساخته شد. هر یک از اضلاع آن 8 متر و ایوانى در جنوب بقعه تعبیه شده که طول آن 8 و پهناى آن 2 و ارتفاع آن 6 متر است. این ایوان، دور تا دور بقعه امتداد دارد و مدخل اصلى بقعه در جنوب شرق واقع شده که توسّط 4 پلکان به آن راه مى‏یابد. دور تا دور بقعه، چهار در و چندین پنجره جهت نورگیرى تعبیه شده است.

مشهور به «سید حمزه»، بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى بار در محلّه باغچه و در میان قبرستان متروکه، در 62 کیلومترى شهر نیشابور واقع شده است.

ساختمان بقعه که از خشت و گل ساخته شده بود حدود صد سال قبل تخریب شد و تنها بقایایى از ایوان و چند ستون آن باقى مانده است.

مشهور به «بابا حمزه»، بقعه این امامزاده در میان قبرستان تاریخى روستاى کایدان، در 43 کیلومترى غرب شهر لردگان واقع شده است.

بنا از سنگ لاشه و ملاط گل و ساروج ساخته شده و به صورت برج مربّع شکل از داخل است که بر روى آن گنبد هرمى چهار ترک و به صورت مخروطى یا هرمى از خارج است. درِ بقعه از جانب جنوب باز مى‏شود و پنجره‏اى در جانب شمال دارد. قطر دیوار بقعه بیش از 50 سانتى متر است.

مشهور به «شاه حمزه»، بقعه این امامزاده در میان تنگه‏ اى به نام «تنگ نالى» در روستاى شوار کمر زرد و کوه نیر، مجاور جاده جدید سرفاریاب به یاسوج واقع شده و از موقعیت طبیعى بسیار جالبى برخوردار است.

ساختمان اصلى بقعه به شکل مربع و به ابعاد 5×5 متر مى‏باشد و در بالاى آن گنبدى شبیه به کله قندى متمایل به قیفى به ارتفاع 5 متر قرار دارد که با آجر و گچ ساخته شده و در زیر آن مرقدِ امامزاده قرار دارد که بر روى آن ضریح آلومینیومى کوچکى نصب شده است.

مشهور به «شاه حمزه»، بقعه با شکوه و زیباى این امامزاده در محلّه بازار شهر کازرون، در خیابان ولیعصر، و محلّه مصلّى واقع شده و بسیار مورد احترام اهالى است.

بناى قبلى که از خشت و گل و ساختمان آن فرسوده شده بود، در سال 1360  ه . ش تخریب شد و ساختمان جدیدى ساخته شد که سالن بسیار وسعیى است و بقعه این امامزاده به طرز زیبایى در وسط این سالن واقع شده است. در حال حاضر نماز جمعه در سالن و اطراف این امامزاده برگزار مى‏شود و مصلاى کنونى نماز جمعه است.

بقعه این امامزاده در خارج از آبادى مشک آباد بالا[1] در 13 کیلومترى شمال خاور جویبار، در میان روستاى ایزد خیل ـ رنگ ریز محلّه و پایین مشک آباد واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى ساده و به شکل مربّع مستطیل به ابعاد 6×5 متر است و قطر دیوار آن حدود یک متر مى‏باشد. سرسازى شیرسر و لمبه کوبى آن، بقعه را متعلّق به آخر دوره قاجاریّه متعلّق مى‏سازد. ورودى بقعه از جانب جنوب است و در وسط آن صندوق قدیمى و مشبک چوبى نصب است که ابعاد آن 3×5/1 و به ارتفاع 5/1 متر و روى آن را با پارچه سبز پوشانده ‏اند.

بقعه این امامزاده در نه کیلومترى جنوب شهر قائمشهر، در میان روستاى چالدشت واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى مستطیل شکل به ابعاد 8×6 متر است و مرقد امامزاده در اتاق اول قرار گرفته و در کنار آن اتاقى دیگر به عنوان شبستان تعبیه شده است.
صندوقى بزرگ به ابعاد 20/1×2 و به ارتفاع 20/1 متر در وسط اتاقى که مرقد آن قرار دارد واقع شده و آیه‏هاى سوره الرحمن به شکل بسیار زیبا قلمزنى و منبت و حکاکى شده است. در بدنه چپ صندوق، آیة الکرسى پس از بسم‏اللّه‏ و در ادامه آیه‏هایى از سوره جمعه تا آیه 6 آمده است. در بالاى ضریح، گنبدى به قطر 7 و ارتفاع 8 متر قرار دارد که فاقد تزیینات، و نماى داخلى بقعه گچ اندود است

بقعه این امامزاده در انتهاى کوچه نانوایى روستاى رئیس کلا، در 25 کیلومترى جنوب باختر شیرگا واقع شده است.

بناى قبلى که از خشت و گل بود در سالیان اخیر تخریب و به جاى آن بناى مستطیل شکلى به ابعاد 10×6 متر ساخته شد که شامل دو اتاق تو در توست.

بقعه این امامزاده در میان قبرستان بزرگ روستاى چالى در 15 کیلومترى جنوب قائمشهر و 20 کیلومترى شهر پل سفید، (مرکز شهرستان سوادکوه) واقع شده است.

بقعه، بنایى مستطیل شکل به ابعاد 11×6 متر و شامل دو اتاق تو در توست. جلوى آن را با استفاده از سه تیر آهن ایوان مختصرى ساخته‏اند. مسجد بزرگى در صحن امامزاده است که مساحت آن به بیش از 700 متر مربّع مى‏رسد. قبر امامزاده در اتاق دوّم قرار دارد و ضریحى چوبى به ابعاد 1×2 و ارتفاع 90 سانتى متر بر روى مرقد نصب است.

بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى شورمست، بر بالاى تپّه‏اى مشرف بر روستا، در سه کیلومترى جنوب شهر پل سفید (مرکز شهرستان سوادکوه) در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده است.

مدخل اصلى صحن داراى ایوانى نیمه تمام دارد که در طرفین آن دو مناره بزرگ به قطر 3 و ارتفاع 12 متر توسّط بابا جان عابدینى هزینه شده است. در وسط گورستان، بقعه امامزاده به شکل مستطیل و به ابعاد 7×12 متر قرار دارد که شامل دو اتاق تو در توست. در آن از جانب مغرب باز مى‏شود و سه پنجره در جنوب و مشرق دارد.

بقعه این امامزاده در میان روستاى رودبار از دهستان چاشم، بخش مهدى شهر و در چهل کیلومترى شهمیرزاد و پنجاه کیلومترى شمال شهر سمنان واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى ساده و خشتى با زیر بنایى حدود 90 مترمربع است و داراى ایوان کوچکى در جانب جنوب و حرم و صحن مى‏باشد. قدمت آن را به بیش از 130 سال تخمین مى‏زنند و از مصالح سنگ لاشه و ملاط گل و گچ، تیرهاى چوبى و بام شیروانى ساخته شده و بسیار فرسوده شده است.

بقعه این امامزاده در میان روستاى حصار قلیچ، در 5 کیلومترى جنوب شرق شهر ساوه واقع شده و از آثار دوره صفویّه است.

ساختمان بقعه داراى یک اتاقِ مرقد با گنبد تک پوش آجرى کم خیز و یک ایوان جنوبى است.

بدنه داخلى و خارجى در هشت ضلعى و داخل آن داراى هشت طاقنماى کم عمق و گچکارى شده است. مرقدِ امامزاده حدود 90 سانتى متر از کف بقعه ارتفاع دارد. بدنه مرقد سنگى و روى آن اندود سیمان است. در سالیان اخیر این بنا مورد مرمت قرار گرفته و ازاره آن سنگ کارى شده است. زمین زیارتگاه حدود دویست متر مربع و در کنار آن قبرستان عمومى اهالى روستا است. این بنا به شماره 1389 و در تاریخ 22/9/1355 در فهرست آثار ملى به ثبت رسیده است.[1]

بقعه این امامزاده در 13 کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در خارج از روستاى زرّین ‏آباد قرار دارد.

بناى قبلى امامزاده که از خشت و گل بود را در سالیان اخیر تخریب نموده و به جاى آن بنایى به شکل مستطیل به ابعاد 17×7 متر ساخته‏اند که شامل دو اتاق تو در است و درب آن از جانب مغرب باز مى ‏شود.

هنوز پنجره‏هاى مشبّک عصر قاجارى در این بقعه نصب است. پوشش بام بقعه حلب سر و قبر امامزاده در اتاق دوّمى که کوچک تر است قرار دارد و بر روى آن دو صندوق کوچک و بزرگ قرار گرفته که صندوق کوچک به ابعاد 20/1×9 و ارتفاع شصت سانتى‏متر و صندوق بزرگ که مشبّک است به طول چهار و عرض 20/1 و ارتفاع 30/1 سانتى‏متر است. دو زیارتنامه با خط نستعلیق بر دیوار شمالى بقعه نصب است که در آخر آن ضمن معرّفى امامزاده به حمزة بن هادى سال وقف را 1257 و 1258 ه . ق ذکر نموده که بر این اساس بیش از یکصد و هفتاد سال قدمت دارد.