مزارات ایران و جهان اسلام

این چشمه در انتهاى روستاى حسن ‏آباد (از دهستان رودبار محمّد زمانى، بخش رودبار شهرستان) در زیر تپّه‏اى در 48 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده و درختان چنار سر به فلک کشیده که تعدادشان به بیش از 18اصله مى‏رسد. فضاى مناسبى را به وجود آورده است.

در بالاى کوه سبز پوشان که از کوههاى معروف ناحیه پشگلدرّه است و در شمال شرقى شهر قزوین قرار دارد، بنائى کوچک به صورت یک اتاق آجرى 3×4 با گنبد کاشى قرار دارد که به بقعه سبز پوشان معروف است.
نزدیکترین ده باین محل بهجت آباد نام دارد.[1]

بقعه این امامزاده در 10 کیلومترى شمال شرق قزوین، در منطقه‏اى خوش آب و هوا، در محلّى مرتفع و مشرف بر رودخانه، در مجاورت روستاى باراجین واقع شده و به «امامزاده اسماعیل باراجین» مشهور است.

ایوان بقعه رو به جانب جنوب قرار دارد و در جنوب غرب آن، یک ساختمان دو طبقه احداث شده که داراى چند حجره جهت اسکان زوار و دفتر مخابرات است. پس از عبور از 11 پلکان به شمال غرب  بقعه مى‏رسیم که  علاوه بر صحن حدود سیصد مترى، یک ساختمان بزرگ نیز در دو طبقه در امتداد آن ساخته شده که هشت صد متر مساحت آن است. در کنار راه پلّه این ساختمان، چنار تنومندى که عمرش از 500 سال تجاوز مى‏کند به چشم مى‏ خورد. چسبیده به این فضا، یک فضاى مسقف دیگرى قرار دارد که حدود 100 متر است و در هنگام ازدحام زوار، در آنجا استراحت مى ‏کنند.

بر فراز کوه معروف دیگر دهستان که پیغمبر کوه نام دارد و در شمال شرقى شهر قزوین واقع است، تا دو سال قبل، بقعه محقر و کوچکى که با سنگ لاشه و گل ساخته شده بود قرار داشت که زیارتگاه دانیال پیغمبر خوانده مى‏شد. این بقعه در دو سال پیش توسّط افرادى که در جستجوى گنج ندانسته به ویران ساختن امامزاده مى‏پردازند، ویران گردید. [1]

بقعه این امامزادگان در سه کیلومترى خارج از روستاى دیزجین، بر روى تپّه‏اى مشرف بر درّه سرسبز با چشم انداز زیبا و دیدنى، پس از روستاى بابا واقع شده است.

اصل بنا به صورت یک اتاق مربّع شکل به ابعاد 4×5 متر است که بر روى آن گنبد هرمى کوچکى به ارتفاع 2 متر قرار دارد که بخشى از آن از بین رفته است. در کنار بقعه، اتاق کوچکى به ابعاد خود بقعه احداث نموده‏ اند. در سالیان اخیر، اهالى نسبت به مرمّت و توسعه بنا اقداماتى انجام داده‏ اند.

بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى ورس، در سینه کش کوه و در 27 کیلومترى شمال خاورى قزوین قرار دارد.

اصل بنا به صورت هشت ضلعى غیر منتظم و به ابعاد هر ضلع 3، 8 و 4 متر و ارتفاع بیش از 6 متر است. ایوان بقعه رو به جانب شمال باز مى‏شود و خود شامل یک فضاى 3×14 مترى مى‏باشد که در زاویه هر کدام راه پلّه‏ اى جهت رفتن به شاه‏نشین طبقه دوّم تعبیه شده است. چشم انداز بقعه فوق العاده زیبا و دیدنى است.

بقعه این امامزاده در وسط آبادى دستجرد علیا، در 26 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده است.

بناى قبلى که به صورت خشت و گل بود در سالیان قبل تخریب و بجاى آن یک شبستان بزرگ به ابعاد 30×20 متر ساخته شد که دو در، در جانب جنوب و درى در شمال دارد. در غرب بقعه ضریحى بسیار عالى از چوب به ابعاد 2×3 متر قرار دارد که به صورت مشبک و بر بالاى آن اشعار ذیل خراطى و کنده کارى شده است:

این بارگاه قدس ز اولاد حیدر است

  دارالشفاء زاده موسى بن جعفر است

یعقوب شد به جهان نام پاک او

  هم نام با یکى از رسولان داور است

هر کس از راه صدق توسّل بر او کند

  باب الحوائج است و ز نسل پیامبر است

داخل شوید قصد زیارت در این سرا

  آن خانه امید که خواهید همین در است

امید بر شفاعت و احسان او ببند

  چون از تبار رضا صدق اکبر است

هر چند بدور از وطن و اقربا بود

  امّا شفیع و حامى زوار اطهر است

بقعه این امامزاده در میان درّه‏اى در ابتداى روستاى وشته[1] از بخش رودبار شهرستان، در 52 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده است.

بنایى بسیار قدیمى و با شکوه که شامل ایوان، اتاق مرقد، گنبد و صحن کوچکى است. اتاق مرقد به صورت هشت ضلعى کوچک به ابعاد هر ضلع یک متر است و در برخى از اضلاع آن به 80/1 متر مى‏رسد. چهار زاویه اتاق مرقد را با ایجاد طاقنما و رسمى بندى به دایره تبدیل نموده و در نتیجه گنبد خودى بنا به قطر 4 و ارتفاع 6 متر را بر آن استوار ساخته‏اند. گنبد بنا بر روى ساقه‏اى حدود یک مترى قرار گرفته و در هر یک از اضلاع آن یک تورفتگى تعبیه شده که ظاهرا در گذشته پنجره بوده است. این گنبد به صورت دو پوش و بر روى عرقچین آن یک فضاى دیگر به عنوان شیروانى افزوده شده که به صورت هرمى 12 ترک در آمده تا از نفوذ رطوبت به داخل بنا جلوگیرى کند.

بقعه این امامزادگان، بعد از مسجد و در میان حیاطِ محلّه روستاى کوشک، در 12 کیلومترى خاور معلّم کلایه واقع است.

در حدود ده سال قبل، یکى از اهالى کوشک خواب مى‏بیند، کسى او را امر مى‏ کند که دیگر گوسفندان خود را در مکان فعلى جاى ندهد.

بقعه این امامزاده در ابتداى روستاى خاکشان (از دهستان بشاریات، بخش آبیک) در میان قبرستان بزرگ روستا، در 39 کیلومترى جنوب خاور قزوین واقع شده است.

بقعه به صورت چیلپا ساخته شده و از دو طرف ایوانى به داخل دارد.
ایوان شمالى بقعه به ابعاد 7×2 متر است و توسّط دو تیر آهن و ورق آهنى تشکیل یافته است. قرینه همین ایوان در جانب جنوب قرار دارد.

بقعه این امامزادگان در کناب مسجد بزرگ شهداى روستاى گازرخان،[1] در 18 کیلومترى خاور معلم کلایه واقع شده است.

جایى در نزدیک مسجد شهداء گازرخان را میراث فرهنگى گود بردارى کرد که صورت 18 قبر در سردابى نمایان شد که ظاهرا متعلّق به دوره صفویّه بوده است. از هویّت خفتگان در این مکان اطّلاعى حاصل نشد و سنگ قبرى نیز در مکان به چشم نخورد.

بقعه این امامزاده در میان روستاى دربند از دهستان بهرام آباد، در حدود 9 کیلومترى غرب رازمیان، و در 64 کیلومترى شرق شهر قزوین واقع شده است.

بنایى ساده از خشت و گل و چوب که در 35 مترى مسجدِ روستاى دربند واقع شده و قریب به 350 متر نیز زمین زیارتگاه است. ضریح ساده چوبى نیز در داخل بقعه قرار دارد که از مرقدِ امامزاده محافظت مى‏کند. ایوان بنا چوبى است و خودِ بنا در سالیان اخیر مرمّت شده است.

بقعه این امامزاده در میان روستاى توان، در 18 کیلومترى خاور معلم کلایه واقع شده است.

بناى قبلى که شامل یک اتاق خشت و گلى بود در چند سال قبل تخریب شد و بجاى آن یک بناى مستطیل شکل به ابعاد 14×20 متر در دو طبقه احداث گشت که درِ آن از جانب شمال باز مى‏شود و چندین پنجره در جانب دیگر دارد. در شرق این فضا که به صورت مسجد ساخته شده، صندوق چوبى به ابعاد 20/1×2 متر قرار دارد که روى آن را با پارچه سبز پوشانده ‏اند.
دیوار و خارج بقعه با سنگ مرمر آراسته شده و فاقد گنبد است.

بقعه این امامزاده در غرب روستاى یرک از دهستان الموت بالا بخش رودبارالموت، در 27 کیلومترى جنوب خاورى معلّم‏کلایه واقع شده است.

بنایى ساده و کوچک که از خشت‏وگل بنا شده و مساحت آن کمتر از نُه متر است. حدود 21 متر نیز صحن دارد و به شماره 254-4/134 به ثبت آثار تاریخى رسیده است. به اعتقاد اهالى امامزاده احمد از نوادگانِ امام زین‏ العابدین7 است. برخى از اهالى امامزاده احمد و امامزاده ابراهیم و موسى مدفون در این روستا را سه برادر ذکر مى‏کنند و براى آنان احترام فوق
العادّه‏اى قایلند.

بقعه با شکوه و زیباى این امامزاده در ابتداى ده دوشاب در 42 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده است.

اصل بنا شامل یک اتاق مربّع شکل به ابعاد 7×7 متر است و بیش از یک متر ضخامت دیوار دارد که نشان از قدمت بنا که متعلّق به عصر صفویّه است. چهار زاویه اتاق مرقد را با ایجاد گوشواره و رسمى بندى و طاقنماسازى مبدل به دایره و سپس شکل چترى در آورده‏اند تا گنبد بنا را بر دیوار ضخیم آن استوار سازند. در ساقه گنبد، سه پنجره جهت روشنایى و تهویه هوا، تعبیه شده است.

بقعه این امامزاده در میان روستاى قشلاق (شهرک قشلاق) از دهستان بشاریات بخش آبیک، در 13 کیلومترى جنوب باختر آبیک و 53 کیلومترى جنوب خاور قزوین واقع شده است.

بنایى نسبتا قدیمى که از خشت‏وگل ساخته شده و در سالیان اخیر مرمّت اساسى شده است. زیر بناى بقعه حدود 112 مترمربّع و شامل دو اتاق، حرم و ورودى است.

بقعه این امامزاده در خارج از روستاى ماهین از بخش طارم سفلى، بر روى تپّه‏اى مشرف به روستا واقع شده است.

بنا از سنگ لاشه و ملاط گل ساخته شده بود و ابعاد آن 3×4 متر و بام آن چوبى بود. صورت سه قبر در آن وجود دارد که یکى را متعلّق به امامزاده هادى مى‏دانند. متأسّفانه این بنا اخیرا به جهت عدم رسیدگى از بین رفته و تنها دیوار آن و یک سقف کاذب مانده است. متأسّفانه از هویّت شخصیّت مدفون اطّلاعى حاصل نشد.

بقعه این امامزاده در میان روستاى عبدل‏ آباد از دهستان بشاریات بخش آبیک، در 30 کیلومترى جنوب خاور قزوین واقع شده است.

بنایى نسبتا قدیمى از خشت‏وگل که در سالیان اخیر با گچ و سیمان مرمّت شده و مساحت آن 26 مترمربّع و شامل 2 اتاق تودرتوست. زمین زیارتگاه قریب به دو هزار مترمربّع است که به صورت قبرستان از آن استفاده مى‏ شود.
بر روى قبر، ضریح چوبى ساده‏اى نصب است که فاقد ارزش هنرى است. به اعتقاد اهالى امامزاده احمد از نوادگانِ امام جعفر صادق علیه‏السلام است. در میان ساداتى که در قزوین سکونت داشته‏اند، سیّد احمد نامى از نسلِ امام جعفر
صادق علیه‏السلام را علماى انساب ذکر نموده‏اند که نسب شریف او با چهار واسطه به آن حضرت منتهى مى‏شود که از قرار ذیل است: سیّد احمد بن محمّد الجور بن حسین الطوّاف بن على‏الخارص بن محمّدالدیباج بن امام جعفر
الصادق علیه‏السلام. وى برادر امامزاده ابوالحسن مدفون در روستاى شهرستان سفلى از بخش رودبار شهرستان است که بقعه او در 2 کیلومترى جنوب باختر رازمیان قرار دارد. بنا به گفته ابن‏طقطقى، ابوالحسن جعفر در قزوین به شهادت رسیده و برادر او احمد نیز در قزوین سکونت داشته است. ابوطالب مروزى نیز از سکونت سیّد احمد در قزوین خبر داده است. از آنجایى که این مزار به نواده حضرت امام جعفر صادق علیه‏السلاممشهور است مى‏ توان احتمال قوى داد که خفته در این بقعه همین سیّداحمدبن محمّدالجور باشد که از بزرگان سادات قزوین بوده است. بنابراین امامزاده اسماعیل مدفون در شهر قزوین و امامزاده سلطان محمّد، نوه برادرى امامزاده احمد است.[1]

مشهور به «سیّد پاک»، بقعه این امامزاده در پنج کیلومترى خارج از آبادى زرجه بستان، بر روى تپّه‏اى مشرف بر روستا، با چشم انداز فوق العاده، در 33 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده است.

بناى قبلى که از سنگ لاشه و ملاط گل و داراى ایوان چوبى بود در سالیان قبل تخریب شد و بجاى آن بناى مربّع مستطیل شکلى به ابعاد 8×9متر ساخته شد که درِ آن از جانب مشرق باز مى‏شود. در وسط بقعه، صندوقى آهنى به ابعاد 2×50/1 متر قرار دارد. در غرب بقعه سالن بزرگى جهت استراحت زوار در حال ساخت مى‏ باشند.

بقعه باشکوه این امامزاده کنار جاده آبیک به قزوین ـ کیلومتر 18 ـ در روستاى حصارخروان واقع شده است.

بناى قبلى که از خشت‏وگل بود، در سال 1362 ه . ق  تخریب گردید و بناى کنونى با همّت حاج رمضان الهى ساخته شد. بناى زیباى کنونى به ابعاد 20×20 متر است که ایوان مرتفع آن در شمال واقع شده و ارتفاع آن بیش از 8 متر مى‏باشد. در جانبین ایوان، دو گلدسته بلند به ارتفاع 5/22 متر تعبیه شده که سراسر آن با کاشى‏هاى ملوّن در زمینه گل و بوته و اسماى جلاله تزیین گردیده و بالاى آن مأذنه‏اى کار گذاشته شده است. در بالاى درِ ورودى، کتیبه‏اى طلایى رنگ در زمینه لاجوردى بر روى کاشى به این مضمون قرار دارد: «السلام علیک یا احمد بن موسى بن جعفر7.»