مزارات ایران و جهان اسلام

از مزارات باشکوه استان یزد، حرم مطهّر و ملکوتی امامزاده ابوجعفر محمّدA است که در بلوار امامزاده جعفرC شهر یزد، در محلّة مصلّی عتیق قرار دارد. به مناسبت آنکه، کنیة امامزاده، ابوجعفر است، اختصاراً در اذهان عمومی به امامزاده جعفر C موسوم شده است.

محمّد مستوفی بافقی در جامع مفیدی دربارة آن حضرت می­نویسد:

«دردمندان ، به جهت شفای علل و امراض، غبار مرقد منوّرش را توتیای دیده ساخته، طواف روضه مطهّره را بر خود لازم و واجب می­دانند.»[1]

این بقعه در خیابان امام خمینی، در محلّه فهّادان شهر یزد واقع شده ، و از بناهای قدیمی این شهر است.

بنای بقعه، از قدیمی ترین بناهای اسلامی یزد است که از لحاظ سبک بنا و نقش و نگار و کتیبة کوفی باستانی حائز اهمیّت خاص است. نقشة بنا به صورت چهار طاقی و شبیه نقشه مسجد گلپایگان است و در زیر آن، سردابی قرار دارد که از طریق ورودی پشت محراب بدان دسترسی پیدا می­کند و اکنون مسدود است.

گردشگران امیر چخماق را نام میدانی در شهر یزد می‌دانند که در آن بنایی چند طبقه، مسجد و حسینیه‌ای به همین نام وجود دارد.

به گزارش مزارات ایران و جهان اسلام هنرنیوز،میدان امیرچخماق نام میدانی در شهر یزد است. مجموعه بناهای تاریخی امیرچخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و آب انبار که قدمتشان به دوره تیموریان (قرن ۹ هجری) برمی گردد.

بقعه این امامزاده در ضلع شمالى پارکینگ حرم مطهّر حضرت امام خمینى(رحمه الله)، در میان فضایى سبز و مشجّر و در سیصد مترى روستاى غار واقع شده است.

ساختمان قدیمى بنا، خشت و گل، و داراى گنبدى کوچک بوده و داخل حرم را با گچ آب، سفید کرده بودند. اطراف بقعه در گذشته بیابان، و براى ورود به امامزاده نیز چند پلّه وجود داشت. تقریباً در سال 1340 هـ . ش، آب انبارى به مساحت تقریبى پنج متر در جلو امامزاده ساخته شد که تا سال 1373 هـ . ش وجود داشت. غسّالخانه اى از خشت و گل در این امامزاده بود که بعد از پیروزى انقلاب اسلامى خراب شد. ایوان کنونى نیز از همان قدیم وجود داشته است.

بقعه این امامزادگان در دشتى وسیع کنار روستاى کوشک از دهستان کلین و از بخش فشاپویه شهررى، بعد از روستاى ابراهیم آباد قرار دارد.

ساختمان بقعه، بنایى از خشت و گل بود و بیش از صد سال عمر داشت و دو گنبد ضربى و خشت و گلى کوچک بر فراز آن تعبیه شده بود که نشان گر وجود دو مقبره در آن بود. مساحت کلّ بقعه حدود 200 متر مربّع و نیاز به تعمیر داشت اما به جهت حفّارى غیر مجاز و لطمه وارد شدن به بقعه آن را تخریب کردند. در هنگام بازدید، گودال بزرگى در وسط بقعه حفر شده و استخوان هاى زیادى در اطراف آن پراکنده بود. چشم انداز بقعه زیباست و روى تپّه اى مشرف بر روستا قرار دارد. اهالى این دو امامزاده را دو برادر مى دانند و معتقدند که ایوب بزرگتر از یوشع است و نسب آنان به امام سجّاد(علیه السلام)منتهى مى شود.^([1])

بقعه و مسجد ملّا اسماعیل در جنوب میدان «خان» شهر یزد قرار دارد.

این مسجد به دستور «آخوند ملّا اسماعیل عقدایی»‌ از علمای مشهور قرن سیزدهم ﻫ . ق ساخته شد.

بقعه و مسجد ملّا اسماعیل در جنوب میدان «خان» شهر یزد قرار دارد.

این مسجد به دستور «آخوند ملّا اسماعیل عقدایی»‌ از علمای مشهور قرن سیزدهم ﻫ . ق ساخته شد. بازار و آب انبار ملّا اسماعیل نیز در کنار این مسجد قرار دارد. مسجد شامل یک ایوان وسیع با دهانه 60/15 سانتی متر و شبستانی با سی و دو ستون است.

بقعه این امامزادگان در میان قلعه شمس آباد از روستاى کریم آباد بخش کهریزک و در مسیر اتوبان خاوران ـ جاده عبّاس آباد واقع شده است.

طرح بقعه متشکل از یک گنبد خانه شش وجهى است، که در شمال و غرب آن تعدادى فضاهاى جانبى ساخته خواهد شد.

سازه بنا فلزى، و دیوارها با آجر ساخته شده است.

بناى امامزاده به صورت نیمه ساز است، به طورى که بعضى دیوارهاى آن هنوز ساخته نشده، بنابراین، از جاهاى مختلف مى توان به محلّ سنگ قبرها رسید. بنا از غرب و شمال به دیوار قلعه، از ضلع شرق به محوطه باز قلعه (حیاط) و از جنوب به خانه اى مخروبه منتهى مى شود.

بقعه این امامزاده در حدود سه کیلومترى جاده حسن آباد، منتهى به روستاى کوشک و در ضلع غربى روستاى زیوان از دهستان کلینِ شهررى قرار دارد.

تاریخ ساخت بنا به طور دقیق مشخص نیست و از ابتدا به همین صورت بوده و فقط مرمّت هاى جزیى در آن انجام شده است. در سال 1380 هـ . ش بنا رنگ کارى و در اواخر تابستان 1384 هـ . ش کف حرم سنگ کارى شده است.

بنا پیش از این فاقد ضریح، صندوق و سنگ قبر بوده است. گنبد تغییر خاصى نکرده و تنها مرمّت هاى جزئى روى آن انجام شده است.

بقعه باشکوه این امامزاده در قریه آب اندرمان، خیابان شهید رجایى، خیابان امامزاده ابوالحسن، در محوّطه مشجّر و با صفا واقع شده است.

شکل خارجى بقعه و گنبد آن شباهت زیادى به بقعه امامزاده عبدالله خیابان فدائیان اسلام، سه راه ورامین دارد و در این مورد نیز تصوّر مى شود که معمار تعمیر هر دو بنا یک نفر بوده است. با این اختلاف که بقعه امامزاده عبدالله آباد و دایر و تعمیرات زیاد در آن به عمل آمده، ولى بقعه امامزاده ابوالحسن ساده تر ساخته شده و غیر از تعمیراتى که اخیراً داخل حرم و نماى بیرون انجام گرفته، کار جدّى صورت نگرفته است.

بقعه امامزاده ابراهیم در انتهاى روستاى قلعه بلند، درب بهشت ابراهیم و قبرستان عمومى قلعه بلند واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى ساده از خشتوگل و آجر مى باشد که به صورت مربّع ساخته شده و یک گنبد ضربى روى مرقد مى باشد که در وسط آن صورت قبر امامزاده قرار دارد. در سالیان اخیر اهالى در صدد بازسازى آرامگاه امامزاده بودند امّا متأسّفانه از هویّت شخص مدفون اطّلاعى حاصل نشد.

امامزادگان ابراهیم و اسماعیل ـ قلعه دولت آباد

مشهور به «سیّد ابراهیم و سیّد اسماعیل»، بقعه این امامزادگان در روستاى قلعه دولت آباد قرار دارد.

بناى بقعه به صورت مربّع مستطیل و تک اتاق معمولى و فاقد گنبد و رواق است. چند سال قبل، اهالى محلّ و خیّرین یک سازه فلزى در زیر بناى 60 مترى، بناى جدیدى را آغاز نمودند که 60 متر نیز الحاقات دیگر بقعه است. ضریح آن چوبى و اخیراً فلزى شده و بیشترین زایرین بقعه، خواهرانند. به اعتقاد اهالى، نسب این دو بزرگوار به امام موسى کاظم (علیه السلام) مى رسد.^([1])

مشهور به «سیّد ابراهیم و سیّد اسماعیل»، بقعه باشکوه این امامزادگان در شرق بخش کهریزک، انتهاى بلوار دکتر حکیم زاده، در محلّه قلعه شیخ، و در امتداد خیابانى که به طرف آسایشگاه معلولین کهریزک منتهى مى شود، قرار دارد.

بقعه در گذشته ساختمانى کوچک داشت و از دو اتاق گنبدى تشکیل شده و از خشت و گل بود، که روى آن را کاهگل کشیده بودند. درباره بانى اولیه و تاریخ احداث آن اطّلاع دقیقى در دست نیست. بنا هیچ نوع تزییناتى نداشته و بناى کنونى پس از تخریب بناى قدیمى ساخته شده است. براى امامزاده طرح جامعى نیز در نظر گرفته شده است، بر اساس این طرح قرار است در اطراف بقعه، حسینیه، زائر سرا، مرکز فرهنگى، وضوخانه پارکینگ عمومى ساخته شود. ضریح اولیه چوبى بوده که در گذشته از بین رفته است و اطّلاعى از آن در دست نیست. دوّمین ضریح که تا سال 1379 هـ . ش در محلّ نصب بوده، یک ضریح آلومینیومى به شکل مکعّب مستطیل و به ابعاد تقریبى 3×50/1 متر بوده است، این ضریح که با نرده هایى فلزى محصور شده بود. توسّط یکى از آهنگران روستا ساخته شده بود که پس از تعویض ضریح به خود او بازگردانده شد و ضریح کنونى جایگزین آن شد.

بقعه این امامزاده در خیابان شهید رجایى(رحمه الله) روستاى اندرمان و در انتهاى خیابان امامزاده ابوالحسن واقع شده است.

در گذشته (در سال 1335 هـ . ش) دیوار کوتاه گلى و مخروبه اى صحن را از زمین هاى پیرامون مشخص مى کرد و امامزاده در میان باغى قرار داشت که اطراف آن را قبرستانى در بر مى گرفت و تاریخ تمام سنگ هاى روى قبر مربوط به 1300 هـ . ش به بعد بود. درِ باغ و درِ ورودى امامزاده رو به شرق گشوده مى شد. هیچ چیزى که قدیم تر از سال 1275 هـ . ق باشد، در این امامزاده دیده نمى شد. تنها کتیبه تاریخ دار موجود در بنا کتیبه اى بود در ضلع شرقى که با خط سفید نستعلیق به صورت زیر روى آن نقش شده بود: «هذا المرقد المنوره حضرت امامزاده ابراهیم ابن موسى ابن جعفر(علیه السلام)، البانى هذا العماره حاجى محمّد على بزرگ سنه 1275».

بقعه این امامزادگان در روستاى اراد از بخش حسن آباد فشاپویه و در 14 کیلومترى شهررى واقع شده است.

بناى امامزاده در چهل سال پیش کاملا معمولى بوده است. جنس دیوارهاى آن کاهگل، و درِ ورودى بقعه در ضلع شمال شرقى قرار داشت. به طورى که، پس از در، سنگ قبر امامزاده ابراهیم در مقابل زائر قرار مى گرفت. در ورودى به طول یک متر و چوبى بود. ابعاد حرم نیز چهار متر داشت. در گذشته، پیش فضاى کوچکى جلوى بقعه وجود داشته، به طورى که بعد از در بقعه، پیش فضا و بعد از ایوان، بقعه قرار داشته است. بناى کنونى امامزاده، در اوایل دهه 1340 هـ . ش، ساخته شد که در مجموع هشتاد و پنج هزار تومان هزینه دربرداشته است. امامزادگان ابراهیم و اسحاق در گذشته نیز به همین نام معروف بوده اند و فاقد ضریح بوده اند. از گنبد قبلى اطّلاعى به دست نیامد و تنها گفته شده که گنبد کاهگلى داشت.

نسب شریف آیت الله العظمی سیدحسین بروجردی با 31واسطه به امام حسن مجتبی (ع)منتهی میشود که از قرار ذیل است:
مرحوم آیه الله سید حسین بروجردی فرزند حاج سیدعلی طباطبائی بن السیداحمد بن السید علینقی بن السیدمحمد بن السید مرتضی بن السید محمد طباطبائی بن السید عبدالکریم بن السید مراد بن الشاه اسدالله بن جلال الدین امیربن الحسن بن مجدالدین بن قوام الدین بن اسمعیل بن عبادبن ابی المکارم بن عباد بن ابی المجد بن عباد بن علی بن حمزه بن طاهر بن علی بن محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل دیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنی بن امام حسن (ع)
وی از شریف ترین و مشهورترین خاندان طباطبایی ایران است . در ادامه توضیحات درباره نسب ایشان که توسط جناب آقای سید جواد علوی نگاشته شده معطوف می دارم هرچند حقیر معتقد است چند واسطه از این نسب نامه ساقط شده است .

نسب شریف آیت الله مدرس با سی واسطه به امام حسن مجتبی منتهی میشود که از قرار ذیل است:
سیدحسن بن اسماعیل بن عبدالباقی بن میرعابد(اززواره به کچو)بن میرمحمدبن عبدالکریم بن محمدحسن بن عبدالله بن محمدشریف بن میرعبدالباقی بن سراج الدین اول بن سیدمحمدقهپایی بن میرحیدربن علی بن بهاء الدین حیدرملقب به ابوالفتوح،معاصرحمله‏ مغول وساکن زواره بن کمال الدین حسن بن شهاب الدین على بن ابى محمداحمدبن عمادالدین على بن حمزه بن طاهربن ابوالبرکات على بن ابى الحسن الشاعرالإصفهانى‏ محمدبن احمدبن ابوجعفرمحمدبن ابوعبدالله احمدالرئیس بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمربن حسن المثنى بن امام حسن المجتبى بن امام على بن ابى طالب (ع)

مختصری از زندگانی شهید

تاکنون درباره حضرت امام خمینى(رحمه الله) کتابهاى زیادى نوشته شده و به روحیّات اخلاقى، علمى، فقهى، سیاسى، اجتماعى آن به تفصیل پرداخته شده است. اما کمتر کسى درباره نسب نامه شریف آن حضرت سخن به میان آورده است.

از عجایب روزگار هنگامى که حضرت عبدالعظیم حسنى(علیه السلام) مخفیانه شبها به زیارت قبرى مى رفته و هنگامى که از آن حضرت سؤال مى کنند قبر کیست؟ جواب مى دهد که متعلّق به یکى از فرزندان امام هفتم(علیه السلام) است و بعدها مورّخان به این نتیجه رسیده اند که از آنِ حضرت حمزة بن موسى(علیه السلام) است.

از هزاران سال پیش تا کنون مهندسان ایرانى به این درک رسیده بودند که با معمارى مى تواند هویّت فرهنگى و فکرى خود را آشکار سازند و بناى یادبودى براى بزرگان خود بنا نهند و اکنون اگر به حرم حضرت امام(رحمه الله) بروید این عظمت فکرى را در ساخت این بنا در خواهید یافت که چگونه از سازه هاى بتونى در ستون هاى رفیع حرم استفاده کردند عظمتى در طرّاحى و معمارى که از هم اکنون نیز براى اهل فن بسیار پرجاذبه شده است. بنایى که با کمک هاى خود جوش زائران مراحل پایانى ساخت را پشت سر مى گذارند.