مزارات ایران و جهان اسلام

یکى از بناهاى مهم دوره صفویّه در قزوین «حیاط نادرى» با عمارت‏ها و باغ‏هاى بسیار زیبا بوده است. این مجموعه، هفت در داشته است که یکى از آن‏ها را عالى قاپو مى‏نامیدند. از درهاى آن، جز درِ عالى قاپو، اثرى باقى نمانده است.

این بنا درگاه بلندى دارد که به خیابان شهداى قزوین مشرف است. این در به هشتى بزرگى متصل است و در داخل، در دو طرف آن، دو اتاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راهرو طبقه دوّم بنا نیز از همین اتاق‏ها مى‏گذشته است. در سمت غرب این در، سه اتاق طولانى پهلوى هم واقع شده که احتمالاً جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است. یکى از این اتاق‏ها در دوره قاجار به قرائت خانه و دیگرى به چاى خانه تبدیل شد. اکنون تمام اتاق‏ها متعلّق به چاى خانه است. در طرف شرقى بنا، بعدها، مدرسه‏اى ساخته شد. این قسمت نیز در گذشته، مانند طرف غربى، جایگاه قراولان و نگهبانان بوده است. جلو درِ عالى قاپو جلوخانى است که در دو طرف آن، دو سکوى پهن با سنگ ساخت شده است.

ازاره‏هاى سردر، با کاشى پوشیده شده‏اند و بقیه سردر با گچ پوشیده شده
است. در قسمت میانى سردر و بالاى در، کتیبه‏اى به خط ثلث جلى به قلم
على رضا عبّاسى ـ نقاش معروف ـ در کاشى معرق نوشته شده است.

بالاى کتیبه، در وسط سردر، پنجره مشبک بزرگى از کاشى معرق دورو
قرار دارد که نظیر آن را در دیوار شمالى نیز کار گذاشته‏اند. یکى از پنجره‏ها به
خیابان شهدا، و دیگرى به حیاط شهربانى کنونى گشوده مى‏شود. امروزه
سردرِ عالى قاپو و حیاط و ساختمان‏هاى شمالى آن، محل اداره شهربانى
قزوین است.