- چهارشنبه ۲۶ شهریور ۹۳
بقعة باشکوه این امامزاده در 12 کیلومترى جنوب غربى روستاى بیشه دراز، در 50 کیلومترى غرب شهرستان دهلران و در نزدیکى مرز ایران و عراق، در منطقهاى به نام «نصریان» واقع شده است.
ساختمان امامزاده بسیار قدیمى بود، امّا سقف نداشت. بر طبق باورهاى مردم منطقه، دیوارهاى آن سقف را نمىپذیرفتند. در زمان جنگ تحمیلى عراق علیه ایران و در سال 1359 هـ. ش به تصرّف ارتش عراق در آمد و دچار خسارت زیادى شد. پس از پایان جنگ و با شروع بازسازى مناطق مسکونى شهرستان دهلران، بقعة این امامزاده نیز پس از تخریب، به شکل با شکوهى بازسازى شد.
بناى کنونى شامل ایوان، گلدسته، گنبد، ضریح و صحن است. ایوان زیباى بقعه که به ابعاد 4×6 متر و ارتفاع هشت متر مىباشد، سراسر با کاشىهاى فیروزهاى و با آیات قرآن تزیین گردیده و بر بالاى آن، دو گلدسته به ارتفاع تقریبى 5/2 متر تعبیه شده است. در جانبین ایوان، دو شبستان قرار دارد که توسّط درى به اتاق مرقد راه مىیابد. اتاق مرقد به ابعاد 8×8 متر مىباشد که در وسط آن ضریح امامزاده قرار دارد و بر بالاى آن گنبد بسیار زیباى بقعه که به قطر هشت و ارتفاع بیش از 10 متر است، استوار مانده و سراسر با کاشىهاى آبى آسمانى در زمینة گل و بوته تزیین شده است.
این امامزاده به جهت کرامات زیاد، مورد احترام خاصِّ اهالى خوزستان و شهرستانهاى همجوار دهلران مىباشد.
دربارة شخص مدفون در این بقعه، اقوال مختلفى است. مرتضى اکبرى در این باره مىنویسد:
«بر طبق شجرهنامهاى که در دست است، وى از نوادگان محمّد حنفیه مىباشد. امّا عدّهاى او را از نوادگان موسى بن جعفر (دانسته و نام او را ابراهیم بن احمد بن جعفر مىدانند. گروهى ایشان را از فرزندان امام محمّد باقر (و گروه دیگر، وى را فرزند مالک اشتر دانستهاند. دربارة او گفتهاند: در عراق زخمى شده و با بدن مجروح وارد خاک ایران مىشود. شبى را در منصورآباد (مهران فعلى) سپرى مىکند و فردایش براى بازگشت به بصره، وارد منطقة نصریان مىشود و در آن جا شهید مىشود».
نحوة شهادت امامزاده ابراهیم قتال با یک شخصیّت همخوانى دارد، که آن هم نوادة حضرت ابىالفضل العبّاس (است. این نظریّه را نخستین بار، علّامة نسّابه، سیّد جعفر اعرجى بیان داشته و مىنویسد: «ابراهیم جردقه بن الحسن بن عبیداللَّه بن العبّاس بن على بن ابىطالب (و کان من الزهّاد و العبّاد، الادباء و الصلحاء و النساک الفقهاء، نزل فى الجبل الاحمر الریفى من جبال باکسایا سنین متطاوله الیان توفى عن عقب». یعنی: ابراهیم جردقه از زاهدان، عابدان، ادیبان، صالحان، پرهیزکاران و دانشمندان عصر خویش بود. چند سالى در کوههاى ریف از کوههاى باکسایا سکونت اختیار نمود و در همان جا به سر مىبرد، تا اینکه در همان جا وفات یافت. او داراى فرزندانى است. سیّد امین رجبى نسّابه، همین قول را پذیرفت و معتقد است که شخصیّت فوق با مکان کنونى و موقعیّت جغرافیایى مطابقت دارد. از طرفى، علماى انساب از سکونت فرزندان عبیداللَّه بن حسن بن عبیداللَّه بن عبّاس الشهید (
در منطقة جبل خبر دادهاند.
ابراهیم جردقه یکى از بزرگترین علویان عصر خویش
بود که علاوه بر زهد و تقوا، از فقهاى بنام اهلبیت (
به شمار مىرفت. پدر بزرگوارش از روات حدیث بود و در
سن 67 سالگى وفات یافت. ابراهیم سه برادر داشت که در ادامه ذکر می‌گردد:
1. ابوالفضل العبّاس، که ملقّب به شاعر و معاصر هارون الرشید و مأمون عبّاسى بود و به عنوان عالم و شیخ و اهل شعر بود. او امیر حجاز و خطیب و شاعر این شهر به شمار می‌رفت.
2. حمزه، شبیه به امیرالمؤمنین (که بسیار زیبا و محدّث بود. مأمون عبّاسى هنگامى که او را دید، بسیار تعجّب کرد و دستور داد پنجاه هزار درهم به او بدهند. 3. عبداللَّه اصغر که مأمون او را والى مکّه و مدینه گردانید. بنابراین موقعیّت اجتماعى و علمى این خاندان بر کسى پوشیده نیست. از این رو بیهقى دربارة وى مىنویسد: «ابراهیم الفقیه الأدیب، له عقب من الامراء و الرؤساء بمصر و شام یعرف ببنى جردقه». یعنی ابراهیم از فقها و ادبا بود و نسلش از امرا و رؤساى مصر و شام بودند که به فرزندان جردقه مشهور شدند.
سیّد ابراهیم جردقه، صاحب پنج فرزند به اسامى احمد، على، حسن، محمّد و جعفر بود. در میان فرزندانش، فقط على، که یکى از بخشندگان بنى هاشم بشمار مىرفت و داراى نسل زیادى بود، و حسن نسل داشته‌اند. او نوادهاى به نام محمّد بن حسن بن ابراهیم دارد که مشهور به قتیل است. گویند به دست بنى الحسن به شهادت رسید.
متأسّفانه، مرحوم اعرجى ننوشته که چگونه و به چه جهت ابراهیم جردقه در این مکان سکونت اختیار نموده است. شاید، هم عصر بودن ابراهیم با مأمون عبّاسى و ناآرامىهاى بغداد در جریان قیام ابن طباطبا و ابوالسرایا و همچنین قیام زید النار باعث شد تا آن بزرگوار یا به عنوان جهادگر و یا اینکه از معرکة کار و زار بگریزد و به این منطقه پناه آورد و سپس وفات یابد.
- ۲۵۹۹
- ادامه مطلب
