مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة با شکوه و زیبای این امامزاده در دو کیلومتری درّه‌ای در روستاى خانیکِ از بخش مرکزی شهر گناباد واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى و مشهور به «سلطان محمود» است.

بناى قبلى که از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ ساخته شده بود و متعلّق به دورة صفوی بود، در سال 1347 تخریب شد و بر اساس آن، بناى کنونى به صورت مستطیل و به ابعاد 23×14 متر ساخته شد و شامل ایوان، شبستان، حرم و گنبد است. ایوان بقعه در شمال قرار دارد و ابعاد آن 6×4 و ارتفاع آن بیش از 9 متر است. در دو طرف ایوان دو اتاق کوچک به ابعاد 5/3×70/2 متر تعبیه شده و سپس به شبستان بزرگى به ابعاد 6×12 متر راه مى‏یابد و توسط درى به حرم اصلى که اتاق مرقد در آن است متّصل مى‏شود که ابعاد آن 8×8 است. چهار جهت این اتاق درى به داخل دارد. تمام ازاره و کف
حرم با سنگ مرمر پوشش داده شده و الباقى دیوار بقعه
گچ اندود است.

در وسط بقعه، ضریح آلومینیومى به ابعاد 10/2×50/2 و ارتفاع 20/2 متر است. گنبد بنا از داخل به صورت عرقچینى به قطر 8 و ارتفاع 7 متر است که 4 متر آن را دیوار بقعه تشکیل مى‏دهد و از خارج بر ساقه‏اى چهار ضلعى و سپس مدور قرار گرفته و به شکل شلجمى و به ارتفاع 15 متر مى‏باشد. نماى داخلی گنبد داراى منقوشات ظریفى است و نماى خارجى آن را با کاشى‏هاى نره‏اى در زمینه آبى
تزیین نموده و در چهار جهت آن لا اله الا اللَّه را به صورت بنایى و با خط کوفى زینت داده‌اند که بر شکوه بارگاه افزوده است. تمام کارهاى ساختمانی بقعه توسّط استاد معمار حسین موثّق انجام شده و خود متولى بقعه مى‏باشد. به اعتقاد اهالى، امامزاده سلطان محمود از نوادگان حضرت حضرت امام موسى کاظم ‰ است. اما متأسّفانه تاکنون شجره‌نامه او به دست نیامده است.

این بنا به شمارة 5700 و در تاریخ 25/12/1380 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.