مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

آرامگاه خواجه یار ـ خواف

 

این زیارتگاه در دو کیلومترى جنوب غربى شهر خواف، بر دامنه کوه خواجه یار واقع شده و شامل مجموعه‏اى از آب انبار و مقبره است که در زمان قاجاریّه مرمّت شده و از گذشته به آن «خواجه یار» مى‏خواندند.

مزار خواجه یار، در بلندترین نقطة دامنه کوه واقع شده و ساختمان آن یک بناى کوشک مانندى در دو طبقه است که در سالیان اخیر مرمّت شده و ابعاد آن 10/14×70/6 متر است. این بنا مشرف به محوطه‏اى محصور در دیوار خشکه چین سنگى است و سکوئى بلند به طول 8 و عرض یک متر بر روى پایه‏هاى آجرى در میان محوطه واقع شده که در واقع محوطه خواجه یار مى‏باشد. در اطراف مقبرة خواجه یار، درگذشته اشخاصى را دفن نموده‏اند که اینک به قبرستان تبدیل شده است.

در این محل، دو آب انبار به فاصله کمى از یکدیگر و در فاصله حدود صد مترى مزار خواجه یار قرار دارد. یکى از آب انبارها که مخزن آن داراى پلان دایره و هشت متر قطر داشته است که اینک ویران گشته و بقایاى دیوار آن بر جاى مانده است. دیوار آب انبار تماماً از سنگ لاشه با ملاط گل و آهک ساخته شده و بر روى آن با چهار لایه ساروج اندود گردیده است و سقف آن گنبدى آجرى داشته است. ابعاد آجرهایى که سقف آب انبار با آن پوشش شده‏اند 5%×24×24 سانتى‏متر مى‏باشد.

آب انبار دیگرى با پلان مستطیل شکل و مجاور آب انبار مخروبه مدوّر ایجاد گردیده است که 40/13 متر طول و 10/7 متر عرض دارد. در جلوى آن، ایوانى با طاق جناقى و دو درگاه در طرفین احداث شده و از انتهاى ایوان راهى با شش پلّه عریض به سطح آب مى‏رسد. چنین به نظر مى‏رسد که مخزن و ایوان آب انبار در دو زمان ساخته شده باشد و مخزن بر ایوان تقدم دارد.

آب انبارهاى خواجه یار از نظر سبک معمارى قابل مقایسه با آثار معمارى زمان تیموریان و صفویه مى‏باشد. برجستگى‏ها و بقایاى دیوارهایى در محل نیز حکایت از تأسیسات دیگر در گذشته داشته‏اند.

در مزار خواجه یار، شواهدى جز آب انبار از گذشته مشاهده نمى‏شود اما وسعت قبرستان و قطعات سنگ قبرهایى که بعضاً متعلّق به زمان صفویّه مى‏باشند نشان دهنده این واقعیّت است که از دیرزمان این محل مورد عنایت و توجّه مردم بوده است.

چنانکه در بین مردم خواف معروف است. در صدر اسلام یعنى در سال 18 هجرى که احنف ابن قیس، مأمور فتح هرات شد، در مسیر راه، منطقه خواف بدون جنگ و پیکار تسلیم شده و بیعت خویش را به اسلام اعلام مى‏دارند و سپس راهى هرات مى‏شوند. در هرات، پیکار سختى بوجود آمد و با عده‏اى مجروح در مراجعت به خواف مى‏آیند، ولى این بار مجوسان این منطقه عهدشکنى کرده و سر از اطاعت اسلام برتافته و با مسلمین به جنگ و پیکار مى‏پردازند که در نتیجه عده‏اى از سپاه اسلام، شهید و مجروح به جا گذاشته که از آن جمله خواجه یار و پیر حسبه و عده‏اى که قبور آنان در بین راه خرگرد و خواف (رود) وجود دارد و به نام شهداء گمنام معروفند مى‏باشند.

چون این جنگ بین زردشتیان مقیم خرگرد و لشکر اسلام پیش آمده بود، محل زردشتیان که روى تپّه مرتفع وجود داشته، از آن تاریخ این تپّه (محل دژ سابق) به نام کافر قلعه موسوم گردیده است.

دربارة خواجه یار مى‏گویند که چون مزار آن مورد احترام و زیارت مردم خواف بوده، در قرن 13 هجرى قمرى به هنگام سلطنت ناصرالدّین شاه قاجار، حاکم خواف به نام سید محسن خان کلالى خوافى به او شک و بى‏اعتنایى مى‏کند و به مردم اعتراض نموده که چرا به زیارت او مى‏روند لذا پس از مذاکرات با معتقدین، براى اثبات موضوع قبر او را مى‏شکافند و مى‏گویند: «پس از شکافتن مشاهده مى‏شود که جوانى سبزپوش و دستمالى سبز رنگ به پیشانى بسته در قبر آرام دارد (واللَّه اعلم)».

بلافاصله به حاکم اطلاع مى‏دهند و حاکم خود نیز مشاهده مى‏کند و دستور مى‏دهد براى تیمّن و تبرّک دستمال را باز کنند، ولى به محض باز کردن دستمال، خون از پیشانى وى فوران مى‏کند و دستمال دیگرى مى‏بندند باز هم خون جریان داشته است تا اینکه همان دستمال سبز خودش را مى‏بندند و خون مى‏ایستد.

آنگاه سر قبر را بسته و به دستور محسن خان کلالى ساختمانى بر آرامگاه او مى‏سازند که هم اکنون آن ساختمان آجرى و مستحکم در دامنة کوه خواجه یار پانصد مترى مغرب شهر رود خواف وجود دارد.

ممکن است خواجه یار از مجروحین جنگ هرات بوده که در مراجعت به علت جراحت فراوان در خواف به شهادت رسیده است که از نام و نسب او اطّلاعى در دست نیست.

مجموعة مزار خواجه یار به شمارة 8273 و به تاریخ 24/1/1382 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.

خیلی جالب بود ممنون دیگه هم ازین ها بزارید

دوست گرامی ، اگر خدایی نکرده ارتش عربستان سعودی به کشورمان حمله کند و مردم خواف فرمانده آن کشور را بکشند آیا فکر می کنید هزار سال بعدش مورخین زمان، مردم بومی رو رافضیان معرفی بکنند 

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده