- پنجشنبه ۲۲ خرداد ۹۳
درب اصلی آستانه از جهت شمال به صحن کوچکی باز میشود که دور تا دور آن شبستان بندی است. بر روی ایوان ورودی بقعه کتیبه‌ای به این مضمون است: «السلام علیک یا سیّد الکریم یا سیّد قوام الدّین، بازسازی این مکان مقدّس با همّت و کوشش حاج محمود رأفت و با نظارت هوشنگ آذرآیین در سال 1370 ﻫ . ش. به پایان رسید. معمار استاد رضا آخوندی ﻫ . ش.»
تصویری از گنبد امامزاده سید قوام الدین
|
در جانبین ایوان، دو ایوانچه کوتاه و مدخل است که مستقیماً به سوی آبدارخانه راه دارد. اخیراً برخی از منازل پشت آستانه خریداری و به حرم ملحق گشته و قصد توسعه بارگاه را دارند.
تصویری از ایوان و مدخل اصلی امامزاده سید قوام الدین |
استاد ایرج افشار دربارة این مزار مینویسد:«موضع این مزار تطبیق میکند که با «مزار سادات به خارج یزد در کناسه مشهور به سیّدعلی قوامالدّین» که در تاریخ یزد و تاریخ جدید یزد ذکر آن مندرج است و در عهد مؤلّفان آن کتب از مواضع خارج شهر بود.»[1]
جعفری در تاریخ یزد مینویسد:«مزاری متبرّک است و بسیار سادات عظام در آنجا مدفونند. و اوّل خانقاه و گنبد امیر نظام الدّین پدر امیر رکنالدّین قاضی ساخته، در فضای جنب گنبد امیر علی قوام الدّین و دیگر سادات مدفونند. و سیّد قطبالدّین علی که از زمرة اولیاء بود و کرامات او بسیار است...»[2]
مؤلّف تاریخ جدید یزد اضافه میکند که: «آن مزار بزرگوار است و قرب دارالسلخ واقع است... اوّل آن بقعة آل نظام بود. و سیّد نظام الدّین در آن قبّه مدفون است...» و در انتهای آن آورده است که: «آل نظام بیشتر در این مزار مدفونند.»[3]
محمّد مستوفی در جامع مفیدی وضع مزار را در سال 1083 ﻫ . ق
چنین مینویسد:«سیّدالعارفین امیرعلی قوامالدّین ... چون ازین دار غرور به سرای راحت و سرور انتقال فرمود در مقبرة نظامیّه که در محلة میرچقماق به جنب دارالسلخ واقع است ... مدفون گردید و از آن وقت تا حال که سنة ثلث و ثماانین و الف هجریة رسیده متوطّنین بلدة طیبة یزد به جهت زیارت مرقد منوّر آن سیّد ستوده ستیر، روز نهم شهر ذی حجّةالحرام که یوم العرفه است مقرّر نموده‌اند و از میدان میرچقماق تا حوالی مزار منوّر آذین بسته تجّار و اهل محترفه دکاکین آراسته مردم شهر و بلوکات از ذکور و اثاث در آن محل حاضر می‌شوند و به بیع و شری اشتغال مینمایند.»[4] در وقفنامة مسجد میرچقماق نیز از مزار سیّد قوام الدّین یاد شده و مینویسد:
«... و مزار متبرّک شمع شب افروز انجمن کرامت و ولایت، گوهر امامت و هدایت، رهبان الاولیاء، ولی الکشف و الیقین، امیرعلی سیّد قوام الدّین قدّس سره، متّصل محلّة دهوک سفلی ...»[5]
نسب شریف
بدون شک مزار کنونی از آن امیر علی قوام الدّین یا سیّد قوام الدّین محمّد، فرزند سیّد نظام الدّین و از نوادگان امامزاده ابوجعفر محمّد، و از سادات عریضی است که نسب شریفش با سیزده واسطه به امام جعفر صادقA منتهی میشود.[6]
تصویری از ضریح مطهر امامزاده سید قوام الدین p |
نخستین بار علّامه نسّابه ابن عنبه، متوفّای سال 828 ﻫ .ق، از نسب شریف وی سخن به میان آورده و مینویسد: «... قوامالدّین محمّد ابن النقیبالرئیسالنظام بن أبی محمّد شرف شاه بن ابیالمعالی عربشاه بن ابی محمّد بن أبیالطیب زید بن أبی محمّد حسن بن احمد بن عبیدالله بن أبیجعفر محمّد بن علی أبیالحسن بن عبیدالله بن أحمدالشعرانی بن علیالعریضی بن امام جعفرصادقA، او یک فرزند بنام سیّد جلیل رکنالدّین محمّد داشته است.[7]علّامه نسّابه سیّدعمیدی حسینی، متوفّای بعد از ســال 927 ﻫ ق، نسب نامه فوق را تأیید نموده و مینویسد: علی بن محمّد شرفشاه، نظامالدّین النقیبالرئیس او دو فرزند بنام محمّد ابوعبدالله و محمّدابوطالب داشته است.[8] او همچنین برای نظام الدّین برادری به نام حسن ذکر مینماید که در سال 715 ﻫ . ق در یزد وفات یافته است.[9] برخی احتمال دادهاند امامزاده حسن محلّه فهّادان، همین سیّدحسن باشد.[10]
علّامه سیّد ضامن بن شدقم، پس از ذکر این شجره نامه، ابو محمّد بن ابی الطیّب زید را به نام سیّد حسن معرّفی میکند و سپس دربارة نظامالدّین مینویسد: «نظامالدّین شرفشاه کان نقیباً رئیساً، خلف حیدراً، قوام الدّین محمّداً و حمیدة» یعنی نظام الدّین ملقّب به شرفشاه و نقیب و رئیس یزد بود. او سه فرزند به اسامی حیدر، قوام الدّین محمّد و حمیده داشت. او سپس نوادگان سیّد نظام الدّین را چنین مینویسد:[11]
اکثر این خاندان در بقعه سیّد قوام الدّین و سادات قل هو اللهی مدفون میباشند. برخی از آنان نیز به کازرون مهاجرت نمودند.
علامه سیّد جمال الدّین احمد مهنّا، از اعلام قرن هفتم هجری، ذیل الناقل من یزد الی کازرون فی شیراز نسب نامه ... سیّد نظام الدّین را با اندکی اختلاف چنین مینویسد:[12]
در کتاب نزهة العیون نیز به این شجره نامه اشاره شده و از سیّد محمّد قوام الدّین سه فرزند به اسامی؛ محمّد رکن الدّین، علی الزاهد الربّانی قطب الدّین، و شرفشاه عزّالدّین یاد میکند و برای آنان نسل فوق را
قایل است.[13]
[1]- تاریخ جدید یزد: 172- 173.
[2]- از دارالسلخ نخستین بار در جامع الخیرات یاد میشود و گفته شده است که مبلغ 420 دینار از مال سیّد رکن الدّین به طور مقرّر و بر سبیل معیشت صرف آنجا شود. (ص 106).
[3]- تاریخ یزد (جعفری): 118- 119.
[4]- یادگارهای یزد 2: 168.
[5]- جامع مفیدی 3: 535-536.
[6]- دانشنامه مشاهیر یزد 1: 171.
[7]- عمدة الطالب: 273-274، الفصول الفخریّه: 148.
[8]- المشجّر الکشّاف 1: 298
[9]- المشجّر الکشّاف 1: 299.
[10] - مزاراتِ امامزادگان ایران 6: 102.
[11] - تحفته الازهار 3 : 100 – 101.
[12] - التذکره : 158
[13]- نزهة‌العیون: 26.
- ۲۱۹۹
- ادامه مطلب
