مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

مزارات یحیى‏ هاى دیگر 2

امامزاده یحیى کرچا سارى 

فهرست مطالب این پست:

امامزاده یحیى تاکام سارى  

امامزاده یحیى کرچا سارى 

امامزاده یحیى نکا 

امامزاده یحیى دلیجان 

امامزاده یحیى نراق 

امامزاده یحیى ازناب ابهر 

امامزاده یحیى صایین قلعه 

امامزاده یحیى خدابنده 

امامزاده یحیى هرانده فیروزکوه 

 امامزاده یحیى تاکام سارى

در روستاى تاکام کنار جاده پهنه‏کلا به دودانگه، بنایى قدیمى به شکل مستطیل به ابعاد 5 × 6 متر واقع است که شامل دو اتاق مى‏باشد. درب بقعه امامزاده از جانب مشرق رو به رودخانه لاجیم رود که حد تلاقى آب سد تجن نیز است، باز مى‏شود، و اتاقک کوچکى در جانب جنوب جهت خادم بقعه تعبیه شده است. بام بقعه حلب سر است و اخیرا انبارى نیز در کنار بقعه ساخته‏اند. بخشى از زمین‏هاى بقعه توسط آقاى علم امیرانى جهت مرغ‏دارى تصرف شده است؛ با وجود این، زمین زیارتگاه حدود شش هزار متر مربع است.

فضاى عالى بقعه و عدم امکانات رفاهى آن باعث شده تا
مقدارى از اهالى در ایام عزادارى سردار و سالار شهیدان در دهه اول محرم به
این بقعه روى آورند. ضریح مرقد صندوق چوبى است که حدود 60 سال
از ساخت آن مى‏گذرد.

به جهت واقع شدن بقعه در کنار جاده، و در میان انبوه درختان و نزدیکى
آن به رودخانه، بهترین موقعیت رادارا مى‏باشد و امید است با مساعدت
اوقاف و مردمان خیّر، بقعه این زیارتگاه تعمیر و توسعه شود.

اعتقاد اهالى بر آن است که خفته در مزار از سادات طیارى است که در
زمان دولت علویان به مازنداران مهاجرت کرده است که اگر این ادعا صحیح
باشد، تنها شخص طیّارى که به نام یحیى در طبرستان مى‏زیسته یحیى
بن محمد بن عبداللّه‏ بن قاسم الامیر بن اسحاق الاطرف بن عبداللّه‏ الجواد
ابن جعفر الطیار بن ابى‏طالب
علیه‏ السلاماست که علامه عمیدى نسّابه از سکونت
او در طبرستان خبر داده است[1]. جمع کثیرى از بنى اعمام سید یحیى
طیارى در طبرستان سکونت داشته‏اند که دیگر علماى انساب متعرض

نام آنها شده‏اند.[2]

از آن جایى که لفظ طبرستان به طور عموم ذکر شده و بیشتر مرکز آن
سارى، نکاى امروز و قائم شهر را شامل مى‏شود، با شخصیت ما در این بقعه
مطابقت دارد.

 امامزاده یحیى کرچا سارى

در منطقه دودانگه و در حدود 70 کیلومترى شهرستان سارى و دو
کیلومترى روستاى شلدره، بر بالاى کوهى مشرف بر روستاى کهنه ده و
شلدره، مزارى قرار گرفته که در عین سادگى از ابهت و چشم انداز
فوق‏العاده‏اى برخوردار است.

بقعه، اتاق ساده‏اى به شکل مستطیل به طول 8 متر، عرض 4 متر و ارتفاع
30/2 سانتى متر است که شامل دو اتاق تو در تو است که درب آن از جانب
شمال باز مى‏شود و سقف بقعه حلب سر است.

پس از ورد از اتاق کوچک که به عنوان شبستان از آن استفاده مى‏شود، به
اتاق دوم که مرقد امامزاده در آن است مى‏رسیم. قبر امامزاده به وسیله
سیمان و آجر به اندازه یک و 10 سانتیمتر بالا آورده و طول آن را 2 متر و
عرض آن را یک متر درست کرده‏اند و بر روى آن پارچه سبز انداخته‏اند.

امامزاده را به «چهل دیگ» نیز مى‏خوانند. گویند که چهل دیگ یا خمره

طلا در پیرامون بقعه مدفون است. از این رو بارها اطراف بقعه را کندند، خدا
عالم است که آیا چیزى بیرون آوردند یا نه؟

اهالى، خفته در مزار را یحیى زاهد از نوادگان امام حسن مجتبى علیه‏ السلام
مى‏خوانند اما نسب او را نمى‏دانند. اگر این ادعا و شهرت محلى صحیح باشد
که هست، آن وقت تنها سید حسنى که یحیى نام و ملّقب به زاهد و در سارى
و نواحى آن مى‏زیسته، جناب سید بزرگوار حضرت یحیى بن حسین بن
محمد بن عبیداللّه‏ الامیر بن عبداللّه‏ بن حسین بن جعفر الخطیب بن حسن
المثنى بن امام حسن مجتبى
علیه‏ السلام مى‏باشد که به عنوان فقیه، زاهد، عالم و
واعظ مشهور بوده و در طبرستان مى‏زیسته و دو فرزند داشته که در سارى و
آمل سکونت داشته‏اند.[3]

در ظاهر سید یحیى در جریان دولت علوى طبرستان به این منطقه
مهاجرت کرده و علاوه بر زهد و تقوى، در وعظ و خطابه نیز تسلط کافى
داشته و از دعات حسن بن على الاطروش متوفاى 304 ه . ق در این
منطقه بوده است.

وفات سید یحیى باید در ثلث اول قرن چهارم هجرى باشد. دو تن از بنى
اعمام وى نیز به گفته ابوطالب مروزى و ابن طقطقى در طبرستان
مى‏زیسته‏اند.[4]

 امامزاده یحیى نکا

 

در روستاى سیکا شهرستان نکا، بناى تازه ساخت امامزاده یحیى قرار
دارد که بقعه‏ى آن چهار ضلعى است که سنگ قبرهاى قدیمى مکشوفه
در محوطه بقعه حکایت از قدمت آن دارد که متولى حرم آن را در
دیوار ضلع شمالى نصب نموده و ضریح آلومینیومى آن سمت جنوب بنا
قرار گرفته است.

محوطه آستانه داراى اتاقک‏هایى چوبى براى اسکان موقت زوار
مى‏باشد. و آب زایران توسط چشمه زیرزمینى تامین مى‏شود. اهالى سید
یحیى
فرزند جعفر بن عبداللّه‏ بن زید بن یحیى بن صالح بن امام موسى
کاظم
علیه‏ السلام مى‏دانند و گویند: «در سال‏هاى 859 الى 889 هجرى قمرى
امامزادگان یحیى، ابراهیم و زکریّا فرزندان جعفر بن عبداللّه‏ بن زید بن یحیى
بن صالح قیام نمودند و در شهر مور هزار جریب در دوران مأمون دستگیر و
سپس به شهادت رسیدند.[5]»

پرواضح است که نسب فوق نمى‏تواند صحیح باشد زیرا در اصل امام
موسى کاظم علیه‏ السلام فرزندى به نام صالح نداشته تا از او یحیى و زید به وجود آید؛
از طرفى سال 859 و 889 ه . ق با زمان خلافت مأمون عباسى بیش از 450
سال فاصله دارد که پذیرش آن براى اهل تحقیق بسیار دشوار و آثار جعل در
آن آشکار است.

ما معتقدیم خفته در مزار سید جلیل القدر یحیى بن محمد بن على بن
اسماعیل المنقذى بن جعفر بن عبداللّه‏ بن الحسین الاصغر ابن امام سجاد
علیه‏ السلام

است که با برخى از بنى اعمام خود، در سپاه حسن بن زید داعى در طبرستان
بودند[6] و به احتمال قوى در دهه آخر قرن سوم در این مکان وفات یافته و یا
به شهادت رسیده است.

برخى از خویشان سید یحیى از علماء و قضات طبرستان به شمار
مى‏رفتند، بعید نیست که زید بن عبداللّه‏ بن على بن محمد بن جعفر[7] و
ابراهیم بن على بن ابراهیم بن اسماعیل منقذى[8] در کنار وى مدفون شده
باشد.

 امامزاده یحیى دلیجان

اعتقاد اهالى آرامگاه ساده‏اى است که در غرب روستاى هستیجان
محلاّت در بالاى روستا قرار دارد از نوادگان امام موسى کاظم علیه‏ السلام است اما
سندى بر این مدعاى خود اقامه ننمودند.[9] و ما هم به مدرک صحیحى دال بر
نسب او نیافتیم. ممکن است او از سادات سجّادى باشد.

 امامزاده یحیى نراق

این زیارتگاه در غرب امامزاده سلیمان در نراق واقع شده و گویند که

خفته در مزار شاه یحیى از نوادگان امام کاظم علیه‏ السلاماست. ساختمان بقعه
سبک بناهاى دوران سلجوقیان در قرن ششم را نشان مى‏دهد. در داخل
ایوان این بقعه قبر چند نفر از خواجگان و بزرگان از اعقاب خواجه نصیر الدین
طوسى به چشم مى‏خورد.

گنبد این امامزاده از بیرون به صورت برج و از داخل به شکل مربع است.
داخل بقعه نیز قبرى به چشم مى‏خورد که تاریخ وفات آن ششصد سال قبل
را نشان مى‏دهد.[10]

عباس فیض درباره این مزار مى‏نویسد: «در پایین و خارج نراق،
گورستانى وجود دارد که در آن دو بناى امامزاده دیده مى‏شود، یکى شاه
هادى ودیگرى شاهزاده یحیى بناى شاهزاده یحیى در جانب شرقى
گورستان قرار دارد و مدفن یکى از احفاد امام کاظم علیه‏ السلاماست. این بناء از
خارج، برجى و از داخل، مربع متساوى الاضلاع و از آثار قبل از صفویّه است
که در این عصر، ایوان خشتى در شمال و بخش‏هاى دیگرى در اطراف بقعه
اضافه شده به طورى که به صورت چند ضلعى در آمده است! طاق ایوان
فروریخته و این آرامگاه به صورت مخروبه در آمده و فاقد تزیینات و عناصر
هنرى و تاریخى است.[11]»

متأسفانه تا کنون به مدرک مستندى دال بر هویت صاحب بقعه به دست
نیامده و ممکن است که او از سادات حسینى و از نسل على الأصغر ابن امام

سجاد علیه‏ السلام باشد.

 امامزاده یحیى ازناب ابهر

روستاى ازناب در 12 کیلومترى جنوب شرقى ابهر قرار دارد، در این
روستا به فاصله سیصد مترى سمت جنوب، بقعه امامزاده یحیى واقع شده و
اطراف آن را قبرستان وسعیى فرا گرفته است. آرامگاه در نقطه بلندى قرار
گرفته وداراى گنبد و بارگاه مى‏باشد و در نزد اهالى متدّین روستاى ازناب از
اعتبار زیادى برخوردار است.

بناى بقعه از دو قسمت هشتى و حرم تشکیل یافته است. هشتى، فضایى
به طول 14/7 متر و عرض 62/6 سانتیمتر مى‏باشد. سقف این قسمت را تیر
چوبى پوشش نموده و دیوارها با اندودى از گچ پوشانده شده است.
فضاى حرم داراى پلان 8 ضلعى منتظم بوده و طول هر ضلع 196 سانتیمر
قابل اندازه گیرى مى‏باشد. در قسمت داخلى هر یک از اضلاع داراى
یک واحد فرورفتگى بوده و وجود تقارن دراین عناصر موجبات سایه روشن
را فراهم نموده است. پلان هشت ضعلى فضاى حرم در 70/2 مترى از کف
با استفاده از ترمپه‏ها به دایره تبدیل شده و پا طاق گنبد عرق‏چینى در
آن قرار دارد.

در وسط این گنبد خانه، قبر امامزاده با ضریح چوبى قرار دارد که فاقد
سنگ قبر است. تار و پود بنا از آجرهاى نوع ختائى است. درب ورودى بنا
کتیبه‏اى از کاشى به رنگ آبى که کلمات آن به رنگ سفید نمایش داده شده
است، دیده مى‏شود. نوع خط نستعلیق و نوع کاشى ختایى و متن کتبیه به

شرح ذیل است: بسم اللّه‏ الرحیم - السّلام علیک ایّها السیّد الزکّى الحق،
و الرضّی الرضى، و الکوکب الدرّى، السّلام علیک یا امامزاده یحیى بن
یحیى بن الموسى الکاظم علیه السلام و رحمه‏اللّه‏ جمیعاً و برکاته - الوقف
على اکبر طهرانى.

در داخل متن در طرف راست جمله: عمل استاد مرتضى و
مصطفى و در طرف دیگر کلمه 1323 هجرى قمرى دیده مى‏شود.
این بنا متعلّق به اواخر دوران قاجاریّه است، امّا با وجود کتیبه سنگ
قبرى که در کنار مرقد امامزاده واقع شده و تاریخ سال 1026 ه . ق را
نشان مى‏دهد، که مزار امامزاده در قرن 11 هجرى از رونق خاصى برخوردار
بود.[12]

 نسب شریف

به استناد زیارتنامه و کاشى کارى سر درب بنا، شجره نامه امامزاده
یحیى بن یحیى بن موسى الکاظم علیه‏ السلام معرّفى شده است. این در حالى است
که آقاى أبوالمعالى فخیم ابهرى نسب امامزاده را یحیى بن على الأصغر ابن
امام زین العابدین على بن الحسین
علیه‏ السلام مى‏داند و قایل بر این است که وى
برادر امامزاده طیّب است.[13]

 

آن چه مسلم است على الأصغر ابن امام زین العابدین علیه‏ السلام، فرزندى به نام
طیّب و یحیى نداشته و تمام علماى انساب بر این قول متفّقند[14] از این رو
نمى‏توان این عقیده را پذیرفت. از طرفى یحیى بن موسى علیه‏ السلام که مادرش
کنیز بود، به اجماع علماى انساب بلا عقب بوده و فرزندى نداشته است.[15]
اقوال دیگر علماء در خصوص یحیى بن موسى علیه‏ السلام در بخش‏هاى قبلى کتاب
گذشته است؛ به آن جا رجوع شود.

از اینرو انتساب این بقعه به فرزند یحیى بن موسى نمى‏تواند
صحیح باشد. بلکه مدارک و اسناد و قراینى در دست است که مزار کنونى
از آن یحیى بن عبداللّه‏ الدردار ابن أحمد بن عبداللّه‏ القافة بن على السدید
بن حسن بن زید بن الامام الحسن
علیه‏ السلاممى‏باشد، زیرا فرزند او محمّد أبهرى
در این شهر سکونت داشته و صاحب فرزندانى بوده است. از طرفى،
عمو و پسر عموى او نیز در ابهر ساکن بوده و از رؤسا و بزرگان این شهر
به شمار مى‏رفتند.[16]

بنابراین، امامزاده یحیى پسر برادر امامزاده محمّد ابهر به شمار مى‏آید
که نشان از مهاجرت دست جمعى این خاندان به شهر ابهر و زنجان دارد. او

پسر برادر حضرت عبدالعظیم حسنى مدفون در شهر رى است.

 امامزاده یحیى صایین قلعه

در داخل شهر صایین قلعه، روى یک تپه تاریخى، زیاتگاه امامزاده یحیى
واقع شده است که هویّت صاحب بقعه را به امام موسى کاظم علیه‏ السلام رسانیده و
وى را از فرزندان و احفاد آن حضرت دانسته‏اند.

بقعه امامزاده یحیى از دو بخش تشکیل یافته است. بخش نخست،
ایوانى به ابعاد 15/3 متر عرض و 4 متر عمق دارد، فضاى اصلى بقعه از نماى
داخلى کثیر الاضلاع و از نماى خارجى به شکل مربع است و اضلاع آن 9 متر
اندازه‏گیرى مى‏شود.

کل بنا از آجرهایى به ابعاد 5/21×21 سانتى متر ساخته شده و ورودى
آن مشرف به هشتى است که سقف آن مسطح و با استفاده از تیر و تخته
پوشانده شده است.

بر فراز این شبستان، گنبدى با واسطه چهار گوشواره بر پلان مربع استوار
شده که این گنبد از نوع دو پوششى مى‏باشد. در زیر گنبد قبر امامزاده قرار
گرفته و بر روى آن ضریح چوبى نصب است. این بنا متعلّق به دوره ایلخانى
است که کتیبه ضریح آن مورّخ به سال 758 ه . ق را نشان مى‏دهد و اصل بنا را
به قرن هشتم هجرى منطبق مى‏سازد.

جالب‏ترین جاى بقعه، ضریح چوبى بسیار زیباى آن است که با چوب
چیت اشباع شده ساخته شده و از ساخته‏هاى شهر لاهیجان است که در متن

کتیبه، شهر لاهیجان قید شده است. این ضریح را نقوش و طرح‏هاى گیاهى ـ
اسلیمى به روش حکاکى تزیین نموده و در منتهى الیه آن کتیبه‏اى به خط
ثلث خفى سوره مبارکه یاسین نوشته شده است.

در وسط ضلع شمالى ضریح، کتیبه زیبایى به چشم مى‏خورد که نوشته
آن به این شرح است:

«این صندوق منّور و معطر و مطهّر حضرت غفران پناه فردوس و علیّین
آرامگاه حضرت امامزاده یحیى علیه و آبائه الکرام... آغاز گردیده و تاریخ آن
758 ه . ق»
ثبت شده است.

بناى امامزاده یحیى ذیل شماره 980 در فهرست آثار تاریخى به ثبت
رسیده است.[17]

 امامزاده یحیى خدابنده

روستاى شرور یکى از روستاهاى جنوبى شهرستان خدابنده مى‏باشد که
در فاصله 200 مترى سمت جنوبى آن بقعه‏اى موسوم به امامزاده یحیى واقع
شده است.

بنایى است ساده به شکل مربع مستطیل که طول آن 6 متر و عرض آن 3
متر است. بقعه از سنگ لاشه و قسمت دیگر آن از خشت و گل ساخته شده و
سقف بنا را تیر چوبى به طور ساده پوشش مى‏نماید. به اعتقاد اهالى این بقعه
از آن امامزاده یحیى از فرزندان امام موسى کاظم علیه‏ السلاماست که سندى دالِ بر

این مدّعا ارایه نشده است.[18]

 امامزاده یحیى هرانده فیروزکوه

روستاى هرانده در 13 کیلومترى جاده فیروز کوه ـ تهران و در ضلع
جنوبى آن واقع شده است. در ضلع جنوبى روستاى هرانده، برج سنگى
مدورى وجود دارد که به امامزاده یحیى مشهور مى‏باشد. این بنا در گذشته به
کیایحیى معروف بود و در نزد اهالى از احترام فوق العاده‏اى برخوردار است.

بناى امامزاده در حال حاضر بر روى تپه کوچکى با ارتفاع حداکثر 2 متر
قرار دارد که به نظر مى‏رسد بر اثر ریزش اندود آن در طول سالیان متمادى
ایجاد شده باشد. بنا شامل بقعه مدور و ایوان است که سقف آن به صورت
گنبد رک داراى 17 ترک بوده و از داخل به صورت گنبد دو پوشه عرقچین
مى‏باشد حد فاصل میان بدنه برج از بیرون و گنبد رک بقعه به ارتفاع یک متر،
دیوارى ایجاد شده که به طور کامل با بدنه متمایز مى‏باشد. ورودى بقعه
داراى سر در قوسى شکل در سمت شمال است که در مبادى آن پیش‏خوانى
ساخته‏اند که بناى آن متأخر و سقف آن پس از پوشش با تیر چوبى و تخته به
صورت مسطح پوشانده شده است.

قبر امامزاده یحیى در منتهى الیه ورودى است و در کنار آن 8 قبر دیگر
قرار دارد که کلاًّ کف بقعه را پر کرده است و به گفته اهالى، قبور دیگر، متعلّق به

نزدیکان امامزاده مى‏باشند.

در ضلع جنوبى امامزاده، محراب کوچکى به ارتفاع حدود یک متر به
صورت قوس تزئینى کنگره‏اى تعبیه شده است. مصالح به کار رفته در بنا
سنگ لاشه و ملاط گچ و سارج بوده و در سال‏هاى اخیر قسمت بیرون آن با
ملاط سیمان اندود شده است.

قدمت بقعه به قرون 6 و 7 هجرى برمى‏گردد که حفاظت از آن ضرورى به
نظر مى‏رسد.[19]

به نظر مى‏رسد که وى سید ابوالحسین یحیى بن حسین بن اسماعیل بن
زید بن حسن بن جعفر بن حسن بن محمد بن جعفر بن عبدالرحمن الشجرى
بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن مجتبى
علیه‏ السلام باشد که به گفته
ابن طباطبا، پدرش از گرگان به رى نقل مکان نمود و ملقب به موفق باللّه‏
شمس الشرف از سادات جلیل القدر بود. فرزندش سید یحیى، معروف به
امام مرشد باللّه‏ زین الشرف است[20] که بنا به نوشته شیخ منتجب الدین به
عنوان نسّابه حافظ، معروف و داراى کتاب انساب آل ابى طالب است،[21] که
ظاهرا ابن طباطبا در شهر اصفهان از او استفاده برده است.[22]

مرحوم بیهقى از او به عنوان یکى از سه نسابه شهر رى یاد مى‏کند.[23]

 

سمعانى از او به عنوان «امام زیدى» یاد مى‏کند و مى‏نویسد: «او از ابوعلى
محمد بن حسین بن عبداللّه‏ بن شبل شاعر روایت نقل کرده است.»[24]

او در جاى دیگر از کتابش از سید یحیى به عنوان «امام الفریقین» یعنى
پیشوا و رهبر فرقه امامیه و زیدیه در شهر رى درزمان خود یاد مى‏کند که
حکایت از تسلط او در فقه امامى و زیدى دارد.[25]

ابن حجر عسقلانى از او به شایستگى یاد مى‏کند و مى‏نویسد: «او از
صورى، ابن غیلان، و ابن زیده در اصفهان استماع حدیث نمود و از او نیز
محمد بن عبدالواحد دقاق، نصر بن مهدى، ابوسعد یحیى بن طاهر سمان
روایت نقل مى‏کردند. او مفتى زیدیه و یکى از علماى پیشتاز آنان بوده است.
وى در سال 479 ه .ق در شهر رى وفات یافته است.[26]»

ابن فوطى از قول سمعانى مى‏نویسد: «او یکى از پیشتازان فرقه زیدیه و
عالمى ادیب بود. در بغداد از ابوعبداللّه‏ محمد بن على بن عبداللّه‏ صورى، و
قاضى ابوالقاسم على بن محسن تنوفى، استماع حدیث نمود. شیخ ما محمد
بن عبدالواحد بن محمد دقاق، حافظ اصفهانى در نامه‏اى که از بخارا نوشته
است، اشاره مى‏کند که در شهر رى از پیشوایان و حافضان حدیث کیا یحیى
بن حسین حسنى ملقب به مرشد باللّه‏ را دیده‏ام و سپس اضافه مى‏کند که
ما رأیت فى الفوائد افضل منه؛ کسى را پرفایده و داناتر از او ندیده‏ام. او در
سال 479 ه .ق در شهر رى وفات یافت.[27]»

 

عاصمى پس از ستایش از فضل و دانش او مى‏نویسد: «او مردم را به بیعت
با خود دعوت مى‏نمود.[28]»

علامه سید عبدالعزیز طباطبایى، پس از اشاره به مطالب فوق مى‏نویسد:

«او از ابو عبداللّه‏ علوى محمد بن على بن عبدالرحمن، متوفاى 445 ه .ق
و از محمد بن على بن محمد بن احمد مکفوف و از ابوطاهر محمد بن على بن
محمد بن یوسف علاف واعظ و از ابونصر بن مروان بن عبدالوهاب مقرى
معروف به خیال روایت نقل مى‏کرده است. از او نیز احمد بن حسن بن بابا
اذونى رازى و ابوسعد یحیى بن طاهر بن حسین سمان و ابو على حسن بن
على بن ابوطالب فرزادى هموسه و محمد بن حسن بن محمد واعظ و شریف
نسابه ابواسماعیل ابراهیم بن طباطبا روایت نقل مى‏کردند و ابن طباطبا از او به
عنوان شیخ من سید کیا اجل نسابه مرشد باللّه‏ زین الشرف ابوالحسین یحیى بن
حسین حسنى یاد مى‏کرده است.»[29]

شیخ آغابزرگ تهرانى، هم در اعلام قرن پنجم و هم در اعلام قرن ششم
در کتاب طبقات اعلام الشیعه از او به شایستگى یاد مى‏برد.[30]

آن چه از این گفتار به دست مى‏آید این است که وى از بزرگان سادات
زیدى در شهر رى به شمار مى‏رفت.

ظاهرا پس از سقوط بویهیان در قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجرى،
شهر رى، هم چنان مرکز مهمى براى دانش زیدى بود. احتمالاً در همین

جاست که امام موفق باللّه‏ ابوعبداللّه‏ حسین بن اسماعیل شجرى جرجانى
حسنى ـ پدر امامزاده یحیى ـ که یکى از شاگردان قاضى عبدالجبار بود به رى
مهاجرت کرده و کتاب الاحاطه را که در آن به شرح کلام معتزلى مدرسه
قاضى عبدالجبار و عقیده زیدى در باب امامت پرداخته، تألیف نموده است.

فرزند او المرشد باللّه‏ دانشمند برجسته شهر رى است که دانش کلام
معتزلى، فقه زیدى و امامى، سیرت و نسب طالبى را با هم پیوند داده بود و
شهره آفاق شد. او در سال 446 ه .ق به طور محدودى در میان دیلمان ادعاى
امامت کرد و بعد از آن در رى با عنوان کیایحیى و به عنوان امام شناخته شد.
راویان سنى نیز مکرر نزد او مى‏آمدند.[31]

علامه سید مجدالدین پس از ذکر پاره‏اى از خصوصیات و شجره نامه او
مى‏نویسد: «او در سن 67 سالگى به سال 479 ه .ق در رى وفات یافت و داراى
چندین تألیف است که از جمله آن‏ها، کتاب امالى کبرى معروف به خمیسیه و
امالى صغرى معروف به اثنینیه که به نام انوار معروف است، مى‏باشد.[32]»

از آن جایى که این آرامگاه در گذشته به کیایحیى شهرت داشته، این
احتمال را تقویت مى‏دهد که خفته در مزار، همین سید کیایحیى ابوالحسین
مرشد باللّه‏ شجرى نسابه باشد.

 

 


[1]. المشجّر الکشاف 2: 348.

 

[2]. الشجرة المبارکة: 221 و 226، الفخرى: 188 و 185، المشجر الکشاف 2: 357
و 318 و 353 و 366 ـ 367.

 

[3]. الفخرى: 120.

 

[4]. الفخرى: 120، الأصیلى: 125، مزارات امامزادگان ایران 10، 89.

 

[5]. این مطلب که سراسر غلط است در سنگ مزار امامزاده نوشته شده است.

 

[6]. لباب الأنساب 1: 301، الشجرة المبارکة: 174، الفخرى: 73، تهذیب الأنساب 237، موارد الاتحاف 2: 21، تحفة الازهار 2: 478.

 

[7]. الشجرة المبارکه: 174، الدرة الذهبیّه 2: 288.

 

[8]. الشجرة المبارکة: 175، الفخرى: 74.

 

[9]. دلیجان در آیینه ایران 357.

 

[10]. دلیجان در آئینه ایران: 348-349.

 

[11]. گنجینه آثار قم 2: 253-252، بناهاى آرامگاهى: 169.

 

[12]. تاریخ ابهر: 77، بناهاى آرامگاهى استان زنجان 1: 192-195.

 

[13]. همان.

 

[14]. تهذیب الأنساب: 255، المجدى: 211، الشجرة المبارکه: 185، الفخرى: 80، عمدة الطالب: 374.

 

[15]. المجدى: 107، اأصیلى: 152، الشجرة المبارکة: 91، عمدة الطالب: 226، التذکرة 151، بحار الأنوار 48: 288، کاشف الغمّة: 97، أعیان الشیعه 2: 5، ارشاد 2: 244، کشف الغمّه 3: 9.

 

[16]. مناهل الضرب: 162.

 

[17]. تاریخ ابهر: 38-39، بناهاى آرامگاهى استان زنجان: 197-201.

 

[18]. بناهاى آرامگاهى استان زنجان 1: 196-197.

 

[19]. آثار تاریخى فیروزکوه: 194 ـ 195.

 

[20]. منتقلة الطالبیه: 156.

 

[21]. الفهرست، منتجب الدین: 132 ترجمه 539، امل الامل: 513، جامع الرواة 26 372، تنقیح المقال 3: 314.

 

[22]. الکواکب المشرقه 3: 648ـ649.

 

[23]. لباب الانساب 2: 631.

 

[24]. الانساب، سمعانى 3: 397.

 

[25]. الانساب، سمعانى 3: 511.

 

[26]. لسان المیزان 6: 305، ترجمه 876 و 877 و 878.

 

[27]. مجمع الاداب 5: 192ـ193 ترجمه 4915.

 

[28]. سمط النجوم العوالى 4: 184.

 

[29]. معجم اعلام الشیعه 1: 486ـ487 ترجمه 664.

 

[30]. طبقات اعلام الشیعه، القرن الخامس و السادس 2: 207 و 338 و 339.

 

[31]. المنتظم 9: 35، تاریخ تشیع در ایران 1: 354ـ355.

 

[32]. التحف شرح الزلف: 223، سیماى کوچان 1: 279ـ280.

 

سلام . بنده داود توکلی دبیر شاغل و ساکن شهر گرماب در شهرستان خدابنده استان زنجان هستم. پس چرا هیچ مطلبی از  امامزاده سید خلیفه از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) که خود شخص جنابعالی در مسجد جامع شهر گرماب در سالهای گذشته(دقیقا یادم ) ارائه فرمودید ، مطلبی وجود نداره. بندهبرای یک کار تحقیقی به شجره نامه ایشان نیاز دارم و اینکه منابع این شجره نامه چه کتب و منابعی هستند. اگه لطف کنید و اطلاعاتی رو ارائه بفرمایید ممنون میشم. 09194662238
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده