مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

امامزاده خدیجه خاتون ـ میبد

این آرامگاه باشکوه که به «زیارت خجّه خاتون» نیز مشهور است، در قلب شهر میبد و در خیابان طالقانى این شهر واقع شده است. در گذشته، این بقعه در دهکده مهرجرد شهر میبد قرار داشت که امروزه به جهت گسترش شهر، این زیارتگاه در یکى از خیابان‏هاى اصلى شهر میبد قرار گرفته است. ساختمان بقعه، بنایى باستانى و بسیار باشکوه است که شامل ایوان بلند، گنبد رفیع، صحن وسیع، رواق‏هاى متعدّد و شبستان‏هاى عالى مى‏باشد.

سر در ورودى آن تجدیدبنا شده و دو گلدسته نیز بر آن الحاق شده است. ارتفاع ایوان بقعه که حدود 10 متر مى‏باشد، سراسر با کاشى‏هاى معرّق فیروزه‏اى در زمینه گل و بوته تزیین شده و در بالاى آن با خطّ درشت در زمینه آبى کتیبه‏اى به این مضمون نصب شده است: «السّلام علیک أیتّها السیّدة الکریمة بى‏بى خدیجه خاتون رحمةاللَّه و برکاته» زیارت امام زمان و زیارت وارث در طرفین در ورودى حرم مطهّر مشاهده مى‏شود که چهار سوره قل نیز در دو طرف آن به زیبایى هر چه تمام‏تر نمایان و بر شکوه و ابّهت بنا افزوده است و این اشعار که در مدح و توصیف آرامگاه خدیجه خاتون سروده شده، به چشم مى‏خورد:

این بارگاه کیست که هر دم منوّر است‏

نامش خدیجه دختر موسى بن جعفر است‏

انس زقــدر و مقـام تـو مى‏شـود آگـاه‏

همه چـو ماه بِرَهت جان و سر کند تقدیم‏

زفیـض تربت تو مهرجرد مفتخـر بـود

پنـاه و ملــجا خـلـقى زهــر رب قــدیـم‏

به مهرجود و به نهمین نام مشتهر بود

به حــق کـه نام تـو باشد ثمر هفت اقلیم‏

پس از عبور از مدخل اصلی بقعه، به رواق متّصل به مرقد مى‏رسیم که به صورت مربّع و به مساحت تقریبى 80 متر است که به فاصله دو مترى ارتفاع آن با ایجاد چندین گوشواره به هشت ضلعى و سپس با هلال‏بندى و رسمى‏سازى به دایره تبدیل نموده‏اند. دو طرف این رواق، دو اتاق کوچک تعبیه شده و قبور شهداى جنگ تحمیلى در امتداد آن واقع است.

مرقد امامزاده در اتاقى به ابعاد 9×9 متر قرار دارد که چهار صفّه زیبا آن را احاطه نموده است. در انتهاى صفّه‏ها، چهار گوشواره مقرنس‏کارى شده محراب شکل تعبیه نموده‏اند که دیوار و صفّه‏ها، آیینه‏کارى شده و بر سطح درونى سقفِ گنبد در دوره قاجاریّه نقّاشى‏هاى زیبایى با آب رنگ انجام گشته که بر شکوه آرامگاه افزوده است. دیوار و کف حرم به اندازه 75/1 سانتى‏متر با سنگ مرمر سبز مزیّن شده و بالاى آن بر روى کاشى آبى با خطّ خوش نستعلیق سوره هل‏أتى نقش بسته است.

در چهار طرف اتاقِ مرقد، چهار در وجود دارد که دو لنگه آن قدیمى به نظر مى‏رسد و به رواق‏هاى پیرامون مرقد ارتباط مى‏یابد.

بر فراز بقعه، گنبدى عرقچینى به قطر 8 و ارتفاع حدود 8 متر
قرار دارد که نماى خارجى آن کاشى‏کارى است. صحن
امامزاده بیش از هفت هزار مترمربّع مى‏باشد و غلام گردشى در
سه طرف بقعه تعبیه شده که جمعاً داراى دو اتاق، یک مسجد بزرگ و انبار و شبستان‏هاى شرقى است. تمام صحن مطهّر و
مقابل ایوان بارگاه، درختان سرو و کاج کاشته‏اند که بر طراوت صحن افزوده است.

در این بقعه، دو تخته سنگ قبر قدیمى دیده مى‏شود که داراى اهمیّت تاریخى است. یکى در پیش اتاق زیارتگاه قرار داشت که ابعاد آن 32×46 سانتى‏متر و به خطّ نسخ بر آن عبارت زیر نوشته شده بود: «اللَّه‏اکبر وفات خاتون مرحومه سعیده ستیره صالحه، بى‏بى یادگار خاتون بنت صاحب اعظم خواجه نصیرالدّین على فى رمضان سنه احدى و ثلثین و ثمانمائه (831).» سنگ دیگر بر دیوار طرف دست چپ همین اتاق، به رنگ نخودى و به اندازه 33×33 سانتى‏متر از نوع سنگ‏هاى قرن ششم این منطقه است که خواندن آن به علّت تراش بد و ساییدگى زیاد میسّر نیست.

بدون شک، این دو سنگ قبر هیچ ارتباطى با شخصیّت مدفون در بقعه نداشته، بلکه نشان مى‏دهد که در قرن ششم و هشتم هجرى این آرامگاه وجود داشته و از رونق خاصّى برخوردار بوده است و افراد ذى‏نفوذ، مردگانِ خود را داخل حرم دفن مى‏نمودند. ظاهراً این روند تا قرن نهم هجرى نیز ادامه داشت که سنگ قبر صالحه بى‏بى یادگار دختر نصیرالدّین على، متوفّاى 831 ﻫ . ق، گویاى این مدّعا مى‏باشد. برخى تصوّر نموده‏اند که سنگ قبر مزبور متعلّق به بى‏بى خدیجه خاتون است، که این ادّعا مورد قبول نیست؛ زیرا نام متوفّى را صالحه بى‏بى یادگار معرفی می‌کند و از طرفى هیچ اشاره‏اى به سیادت او نمى‏یاید.

این بنا به شماره 2529 و در تاریخ 15/9/1378 به ثبت آثار تاریخی و ملّی رسیده است.

بر روى ضریح مطهّر، نام و نسب خفته در مزار، به فرزندِ امام هفتم‰ و خواهر امام رضا ‰ نسبت داده شده است که درباره صحّت این انتساب تردید است. با وجود اینکه خدیجه یکى از ده دخترانِ امام موسى ‏کاظم ‰ است و اکثر مورّخان و علماى انساب بدان اشاره دارند. امّا تاکنون گزارشى از مهاجرت وى به ایران ثبت نشده است. مضافاً بر اینکه ابن‏عنبه از دو فرزندِ امام هفتم ‰
به نام خدیجه نام مى‏برد و یکى از آنان را با پسوند کبرى
معرّفى مى‏نماید.

على بن عبیداللَّه بن احمد الشعرانى بن على العریضى بن امام جعفرصادق ‰ از جمله نخستین سادات عریضى ساکن یزد بود که مادرش اُمّ‏حسین دختر محمّد بن حمزة بن قاسم بن حسن الامیر بن زید بن امام حسن ‰ نام داشت. او مکّنى به ابوالحسن و سیّدى بسیار جلیل‏القدر و عظیم الشأن و داراى 10 فرزند بوده که یکى از ایشان سیّدمحمّد ابوجعفر است که در شهر یزد مدفون و به امامزاده جعفر Œ مشهور مى‏باشد. فرزند دیگر او خدیجه نام داشت که اعتقاد ما بر این است، آن بانو در این آرامگاه مدفون مى‏باشد.

در کتاب نزهة العیون و نهایة الفنون هنگام معرّفى سادات عریضى، از سکونت نوادگان حسین بن محمّد بن على بن عبیداللَّه، برادرزادگانِ خدیجه خاتون، در میبد خبر مى‏دهد که این مطلب حکایت از مهاجرت این خاندان به میبد دارد. به عبارت دیگر، ثابت مى‏شود که در گذشته شخصیّتى از این خاندان در میبد و حومه سکونت داشته که بعداً افراد دیگرى به آن جا مهاجرت نموده‏اند. متأسّفانه در منابع موجود، از همسر و تاریخ وفات و نحوه زندگانى خدیجه خاتون، خواهر مکرّمه امامزاده جعفر و نواده بزرگوار امام جعفرصادق ‰ به ثبت نرسیده و فقر منابع ما را از به رسیدن حقیقت محروم ساخته است! با وجود آنکه
امامزاده محمّد ابوجعفر در سال 424 ﻫ . ق وفات یافته، بعید
نیست که خواهر او خدیجه خاتون نیز در دهه سوّم قرن پنجم
وفات کرده باشد.

چهارشنبه ۷ مهر ۹۵ , ۱۹:۵۶ محسن آیت اللهی
همانگونه که اشاره نمودید بطور مسلم امام کاظم (ع) دختری بنام خدیجه داشته اند و در هیچ جای دیگر امامزاده ای بدین عنوان نمی یابید ثانی بر این در قرون گذشته این مکان چنان مورد توجه همگان بوده که در زمان حکومت آل مظفر بنای مدرسه عظیم مظفریه را در کنار بقعه این امامزاده بنا نموده و قبر جهار تن از بزرگان آل مظفر در این امازاده میباشد بگونه ای که وقتی جوان 18 ساله محمد مظفر در شیراز فوت مینماید دستور میدهند جنازه او را برای خاک سپاری از کنار مرقد شاه چراغ به این امامزاده منتقل نمایند همه اینها نشان از قداست این امامزاده نزد مردم اعصار گذشته داشته و این خود میتواند دلیل محکمی بر نسب استوار ایشان باشد
با سلام .اما هیچ دلیلی بر فرزند بلا فصل بودن امامزاده خدیجه نیست. در اینکه این بقعه دارای قداست است شکی نیست و ظاهر آن نیز گویای این مطلب است امام به طور قطع فرزند امام هفتم نیست.
باسلام
این امامزاده مطمئن باشیدکه دختربلافصل امام موسی بن جعفر(ع)است
دراین بقعه 3سیده مدفون هستندکه یکی ازآنهاکه به نام عصمت صغری هم هست ویکی ازدختران موسی بن جعفرع است وشجره نامه آن هم دردسترس هست وبه دلایل خاص به دنبال اثبات آن نیستندوازجنابعالی تقاضامی کنم که دراین زمینه تحقیق کنید.

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده