- شنبه ۲۹ شهریور ۹۳
مشهور به «نجیبالدّین»[1]، بقعه این امامزاده در بالاى کوهى در انتهاى روستاى طرزکش، در دو کیلومترى جنوب گردنه کوهین و 37 کیلومترى شمال باختر قزوین با چشم انداز فوق العاده زیبا واقع شده است.
بقعه به صورت مربّع و به ابعاد 12×12 متر است و در آن از جانب مشرق رو به آبادى باز مىشود. درى نیز در جنوب بقعه تعبیه شده است.
در انتهاى بقعه، اتاقکى به ابعاد 4×4 متر ساخته شده و در وسط آن ضریح آهنى قرار دارد. بر فراز همین اتاق، گنبد شلجمى به قطر یک و ارتفاع 3 متر نصب شده که نماى آن آجرى و با رنگ سبز نقاشى شده است. زمین زیارتگاه بیش از پنج هزار متر مربّع است و به صورت قبرستان عمومى از آن استفاده مى شود.
دکتر پرویز ورجاوند درباره این زیارتگاه مىنویسد: «در مسیر جاده قزوین
به رشت، بعد از کیلومتر 42، سمت راست از کنار یکى از چایخانههاى واقع
در مسیر جاده، راه خاکى جدا مىشود که با فاصله دو کیلومتر به ده بکندى از
روستاهاى بخش قاقزان مىرسد. در بین محوطه تاکستانهاى ده مزبور، بناى
مرتفعى از دور جلب توجّه مىکند که در محل آن را امامزاده
نجمالدّین مىنامند.
نماى خارجى بنا: نقشه بناى مزبور عبارتست از یک چهار ضلعى که طول
هر ضلع آن 10/6 متر است. اضلاع چهارگانه بنا تا ارتفاع چهار مترى با قطعه
سنگهاى سیاهرنگ لاشه و سنگهاى سبز لایهاى شکل و ملاط بسیار محکم
و چسبیدهاى ساخته شده است. در ارتفاع مزبور اضلاع چهارگانه به یک
هشت ضلعى منظم تبدیل گردیده که ارتفاع هر یک از اضلاع آن حدود دو
متر است، و تمامى آن با آجر ساخته شده است. سپس با کمى فاصله از لبه
هشت ضلعى، پوشش گنبدى شکل خوش ترکیب زیرین بنا، برپا شده است.
متأسّفانه قسمت بالاى پوشش مزبور فرو ریخته و به کمک تیرریزى
خرابى سقف را به شکلى تعمیر نمودهاند.
وضع بنا به خوبى نشان مىدهد که در اصل بناى مزبور داراى پوشش
خارجى دیگرى بوده که بعدها فرو ریخته است. با توجّه به قسمت هشت
ضلعى بنا و شباهتى که بین آن و بناى آرامگاه حمداللّه مستوفى در قزوین
وجود دارد مىتوان چنین پنداشت که پوشش دوّم مخروطى و یا هرمى
شکل بوده است.
در وسط ضلع جنوبى بنا آثارى از خارج وجود دارد که نشان مىدهد، در
گذشته در این محل در بزرگى متناسب با ابعاد بنا وجود داشته است که
بعدها آنرا مسدود ساختهاند. در حال حاضر ورودى بنا را درِ کم عرض و
محقرى تشکیل مىدهد که در وسط ضلع شرقى بنا ایجاد شده است.
داخل بنا: داخل امامزاده نظیر بسیارى دیگر از بقعهها، همانند نماى
خارجى آن عبارت است از یک چهار ضلعى 50/4 × 50/4 متر، در بالاى
چهار ضلعى در گوشههاى آن چهار ترنبه ایجاد شده که میان هر یک نیز یک
«سینه باز» به وجود آمده است. بر روى این قسمت یک دوره کاربندى
شانزده تائى دور تا دور صورت گرفته و میان آنها با یک قطعه مثلثى شکل «پا
ـ باریک» پر گردیده و در نتیجه هم سطح نوک کاربندیهاى شانزده گانه پایه
مدور گنبد ایجاد گردیده و اوّل رج آجر کارى گنبد بر روى آن استوار شده
است. نحوه تبدیل طرح چهار ضلعى به مقطع مدور و شیوهاى که در امر
کاربندى زیر گنبد بکار برده شده، اثر مزبور را در ردیف کارهاى بسیار خوب
و ارزنده از این نوع قرار داده است. بناى امامزاده نجمالدّین با وجود آنکه در
قسمت بالاى آن لطماتى وارد گشته است، با اینحال چه از نظر تناسب و
شکل خارجى و چه از نظر مهارتى که در طاق بندى آن بکار برده شده جزء
یکى از آثار جالب منطقه به شمار مىآید و جا دارد که در تعمیر و حفاظت آن
اقدام لازم صورت پذیرد.»[2]
به اعتقاد اهالى امامزاده نجىالدّین از فرزندان امام هفتم علیهالسلام است.
اما این ادّعا منشا صحیحى ندارد و در میان فرزندان امام هفتم علیهالسلام
نجىالدّین یا نجمالدّین نامى یافت نشده که با بقعه مورد بحث تطبیق داده
شود.
عبیدلى نسّابه از نسل على مامطرى نواده امام سجّاد علیهالسلام ساداتى را در
قزوین ذکر نموده است.[3] سیّد احمد بن محمّد کیاء گیلانى از همین
خانواده سید نجمالدّین بن احمد بن تاجالدّین حسین بن محمّد بن على بن
محمّد بن ابى طالب بن ابراهیم بن یحیى بن حسین بن حمزة بن على
المامطیرى بن حمزة بن على المرعش بن عبداللّه بن محمّد الاکبر بن حسن بن
حسین الاصغر بن امام سجّاد علیهالسلام نام مىبرد که در قزوین سکونت داشته و
نوادهاى بنام سید مبارزالدّین براى وى ذکر مىکند. سیّد نجمالدّین مکنّى به
ابو على و نامش سیّد محمّد است. او از بزرگان سادات حسینى قزوین در
قرن هفتم و ابتداى قرن هشتم هجرى است. نواده وى یعنى سیّد مبارزالدّین
که امروزه به میرزاالدّین شناخته مىشود و در روستاى اواتر مدفون است،
هم عصر سیّد احمد کیا گیلانى بوده است. [4]
- ۹۱۸
- ادامه مطلب
