مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در خارج از روستاى قراقاشلى، در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده که چشم انداز بسیار زیبایى دارد و به «آق امام قراقاشلی» معروف است.

ساختمان بقعه، بنایى چهار ضلعى و مسجدى متّصل به آن مى‏باشد. چهار گوشواره در بالاى چهار کنج بنا قرار دارد و بقعه را به هشت ضلعى و سپس به دایره تبدیل کرده و گنبدى نوک تیز بر بالاى این دایره زده‏اند. در حرم امامزاده، صندوق بزرگى به ابعاد 3×2 مرقد را پوشانده است. این صندوق داراى کنده‏کارى‏هاى ظریف بود که دو بدنة شمالى و جنوبى آن به سرقت رفته و بر حاشیة کلّه شمالى صندوق، آیاتى از کلام اللَّه مجید و بر کلّة دیگر آن «ناد علیاً مظهر العجایب تا آخر» حک شده است.

اتاق مرقد به ابعاد 6×6 و ارتفاع آن چهار متر مى‏باشد که بالاى آن گنبدى شبیه به کلّه قندى به قطر شش و ارتفاع پنج متر قرار دارد. دو پنجره در غرب و شرق تعبیه شده و مدخل اصلى آن از مسجدى که در جنوب و به ابعاد 4×10 متر است، راه مى‏یابد و بام آن شیروانى مى‏باشد.

اطراف بقعه، گورستان قدیمى شیعى است و سنگ‏هاى قبور سنگ لت سیاه رنگ مى‏باشد. نوشته‏هاى سنگ‏ها نقر بوده و بر اثر ورقه شدن، سنگ از میان رفته است. پشت سنگ‏ها نقش‏هاى هندسى فراوان و زیبا وجود دارد. سنگ‏هاى این گورستان شباهت زیاد به سنگ‏هاى گورستان سفید چاه کنار رودخانة نکا دارد. جنس سنگ و نقش‏هاى هندسى پشت آن همانند است.

بناى امامزاده بر روى تپّه‏اى باستانى قرار دارد و آثار سفال فراوان در آن دیده مى‏شود. گورستان بقعه تحت شمارة 1307 به ثبت میراث فرهنگى رسیده است.

اهالى، نام امامزاده را محمّد و او را فرزند امام جعفر صادق مى‏دانند که به طور قطع، این ادّعا منشأ صحیحى ندارد و به تصریح علماى انساب و مورّخان بزرگ، بارگاه محمّد بن جعفر که در گذشته به گور سرخ مشهور بود، در بقعة آق امام، در بالاى کوهى در رامیان واقع شده است. بنابراین، شاید شخصیّت مدفون در این بقعه، از جهت نام و نسب با محمّد بن جعفر صادق تشابه داشته که منجر به این توهّم شده است. به اعتقاد ما، خفته در این مزار سیّد ابوجعفر محمّد بن جعفر خلیفه بن على بن عبّاس بن احمد بن محمّد بن جعفر بن عبدالرّحمن‏الشجرى بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن است که سیّدى جلیل‏القدر، عظیم الشان و بسیار بزرگوار بود. ابوالحسن بیهقى از او به عنوان نسّابة استراباد یاد مى‏کند. ابوطالب مروزى از او با عنوان «الزاهد العالم النقیب باستراباد» یاد مى‏کند و مى‏گوید: «پدرش جعفر نیز در استراباد سکونت داشته و از بزرگان سادات حسنى منطقه بوده است».

سیّد ابوجعفر محمّد بن جعفر خلیفه، عالمى زاهد و سرپرست سادات استراباد و نسّابة این شهر بوده و از موقعیّت ممتازى برخوردار بوده است. بعید نیست، ابوجعفر محمّد بن جعفر با محمّد بن جعفر صادق اشتباه گرفته شده و بعدها به عنوان فرزند امام صادق خوانده شده باشد.