مزارات ایران و جهان اسلام

برج «اشقون بابا» نزدیک شهر حسن آباد یاسوکند شهرستان بیجار واقع شده است. این بنا که از سنگ و آجر ساخته شده،
دارای پلانی دایره شکل است. این برج احتمالاً از اقامتگاه‌های (کوخ) بین راهی بود.

قدمت برج اشقون بابا را برخی به دورة ایلخانی نسبت داده‌اند، اما از آن‌جا که آثار و بقایای مرمّت دورة صفوی روی آن مشخص است، به نظر می‌رسد در دورة صفوی ساخته شده باشد.

 متولیان فدک در  عصر خلفا و امویان[1]

چکیده

مورخان و پژوهشگران درباره فدک حضرت زهرا3 کتاب­های مختلفی به نگارش درآورده و هر یک از آنان، با نگاه و بینش خود، به تحلیل ماجرای این باغ پرداخته و در مورد ارث یا هبه و یا ملک شخصی بودنِ آن برای دختر پیامبر خدا9 ، نظریاتی را ارائه کرده­اند.

اما در این میان، قریب به اتفاق آنان، یا به موضوع بحث ما (متولیان فدک)، ورود پیدا نکرده و یا با اشاره­ای از آن گذر کرده­اند. بدیهی است که اگر در هر دوره­ای، به موضوع متولیان فدک پرداخته می­شد و بررسی دقیقی در این باره صورت می­گرفت، امروزه می­دانستیم که هزینه و درآمد آن به چه نحوی بوده و صرف چه کارهایی می‌شده است.

پیش­تر تصمیم نگارنده بر آن بود که در این موضوع کتاب مستقلی با عنوان «متولیان فدک، درآمد و مصارف آن» به رشتة تحریر در آورد، اما به جهت در دست داشتن چندین موضوع پژوهشی و کمبود فرصت، این توفیق به مقاله‌ای منتهی شد که  اکنون پیش روی شما خوانندگان عزیز قرار دارد.

کلید واژه‌ها:  فدک، متولیان، علویان، صدقات الرسول9 ، صدقات علی7 .

نهاد حج همواره در تاریخ اسلام اهمیت سیاسی ـ اجتماعی و اقتصادی زیادی داشته است. حکام مسلمان از نظر سیاسی سعی می‌کردند با شرکت فعال در انجام مناسک حج، ذکر نامشان در خطبة نماز جمعه در مکه و اقدامات خیرخواهانه در آنجا در میان مسلمانان اعتبار، مقبولیت و مشروعیت کسب کنند. این مسئله برای امرایی که از قرن سوم در گوشه و کنار خلافت عباسی ظهور کردند اهمیت بیشتری داشت، زیرا آنها موقعیت متزلزلی در مقابل دستگاه خلافت داشتند و برایشان ضروری بود تا بدین وسیله در میان مسلمانان اعتبار و مشروعیت کسب کنند.

عضدالدوله دیلمی یکی از بزرگ‌ترین حاکمان ایرانی بود که در زمان فرمانروایی او حکومت آل بویه به اوج اقتدار و شکوفایی خود رسیده بود و خلفاء عباسی بازیچة دست آل بویه بودند.

عضدالدوله به خاطر گستردگی قلمرو و فتوحات، احترام به دانس و دانشمندان، سادات و علویان، ایجاد مؤسسات علمی و فعالیت‌های عمرانی از شهرت ویژه‌ای برخوردار است.

در این مقالة مختصر ضمن نگاهی بسیار کوتاه به زندگانی این حاکم مقتدر، به یکی از وقایع مهم زندگانی او در دوران کوتاه عمرش خواهیم پرداخت که به بهانة حج‌گزاری منجر به وجود نسل پاکی از رسول خدا9 و از تبار امام حسن مجتبی7 در ایران شد.